Της Βούλας Λαμπροπούλου
Η Βούλα Λαμπροπούλου είναι ομότιμη καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ εκτός από την ιστορία της Φιλοσοφίας και το αντικείμενο των Γυναικείων Σπουδών, έχοντας αποφοιτήσει από Πανεπιστήμια των ΗΠΑ στον τομέα αυτόν με υποτροφίες. Επίσης, ήταν η πρώτη ακαδημαϊκός που εξέδωσε επιστημονικό περιοδικό για το γυναικείο ζήτημα, την «Υπατία». Η πρώτη της διατριβή (1976) είχε ως θέμα τις γυναίκες στους Πυθαγόρειους φιλοσόφους. Η δεύτερη διδακτορική διατριβή της είχε θέμα την Αλεξανδρινή φιλόσοφο Υπατία. Και η τελευταία της, τρίτη, διδακτορική διατριβή (2006) είχε θέμα «τα Άνθη στην Αρχαία Ελλάδα».
Στο άρθρο της για τον «Δημοσιογράφο» η ακαδημαϊκός από τη Βούλα σχολιάζει με καυστικότητα από ιστορική και κοινωνιολογική πλευρά την τραγική επικαιρότητα των 11 γυναικοκτονιών από την αρχή του χρόνου.

Παλαιά… συνήθεια η σφαγή γυναικών που διαθρυλείται σε μύθους και παραμύθια, εξιστορείται στις ιστορίες πολλών λαών ανά τους αιώνες, «ωραιοποιείται» στην τέχνη κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης από μεγάλους ζωγράφους προς τέρψη, γιατί – λέει – προσφέρει αισθητική συγκίνηση στον θεατή ή ιδιότυπη πνευματική ζωτικότη- τα (η Λουκρητία βιάζεται από τον Ταρκύνιο, του Τιτσιάνο). Εδώ θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την γνωστή σειρά πινάκων με τους «Έρωτες του Δία» ή «Ο Δίας και οι αρπαγές του» (Δανάη, Ιώ, Λητώ, Λήδα) που ενέπνευσε ζωγράφους και ζωγράφισαν αριστουργήματα.
Θα ανέμενε κάποιος ότι η φρίκη από την βία του Δία για τους δόλιους τρόπους με τους οποίους επετύγχανε να δαμάσει την αντίσταση των γυναικών στον πόθο του και στην επιβολή του, θα ενέπνεε κάποιον ευαίσθητο καλλιτέχνη και θα εξεικόνιζε την απέχθειά του. Το αντίθετο. Στις εικόνες αποτυπώνεται η αδυναμία του θύματος, η τραγικότητα, η μοιραία υποταγή της γυναίκας. Η σφαγή εμπνέει τους μουσικούς και συνθέτουν όπερες (Οθέλλος, Δεισδαιμόνα, του Βέρντι) και οι γλύπτες σκαλίζουν συμπλέγματα (Απόλλων και Δάφνη, του Μπερνίνι).
Δεν τελειώσαμε. Κατά ανεπίτρεπτο τρόπο προβάλλεται με πάθος, μανία και επανάληψη σε κινηματογράφο και τηλεόραση με λεπτομερείς εικόνες για να μας πείσει και να μας δείξει ότι έτσι πρέπει να πράττουμε!
Άλλοτε πάλιν αποτυπώνεται σε εικόνες και εξαίρεται στη θρησκεία. Η γυναίκα σφάζεται γιατί είναι χριστιανή (Αικατερίνη, Ιουστίνη κ.ά.), η γυναίκα κατακρεουργείται γιατί δεν είναι χριστιανή (Υπατία).
Τέλος… χορεύουμε την σφαγή κεφάτοι και χαρούμενοι («Ο Μενούσης, ο Μπιρμπίλης και ο Μεχμέτ Αγάς / κι ο Μενούσης μεθυσμένος πάει την έσφαξε») και ώπα! από το Γυμνάσιο ακόμα ως έφηβοι. Και έτσι… γιορτάζουμε τη σφαγή. Σήμερα ο Μενούσης θα έλεγε «συγγνώμη» κατά προτροπή του συνηγόρου του και θα εξιλεώνετο!
Εμάς τις μεγαλύτερες και τις ακόμη μεγαλύτερες μας έσφαζαν οι αδελφοί ή μπαμπάδες μας, αν έστω φλερτάραμε κάποιον, γιατί έτσι «λερώναμε» το όνομά τους και θέλανε το «κούτελο καθαρό» και μετά τον φόνο το κούτελο έμενε κατακάθαρο και ξεπλυνόταν με αίμα το φλερτ ή το κάτι άλλο.
Την θεία μου δεν την άφηνε ο πατέρας της να φυτέψει βασιλικό στο παραθύρι της για να μην περάσει από κάτω ο ομορφονιός και του ρίξει κλωνάρι, ως σινιάλο.
Τέλος πάντων, η σφαγή γυναικών είναι φαινόμενο πανδημίας ανά τους λαούς και τις εποχές με έξαρση στους Άραβες, Ινδούς και πολλούς Ανατολίτες και λιγότερο εμφανές σε άλλους. Στην Ευρώπη προηγούνται οι Ισπανοί με ρεκόρ αποκεφαλισμών και σχεδόν δεν το γνωρίζουν οι λεγόμενοι «ψυχροί» λαοί (Σκανδιναβοί).
Τώρα τελευταίως η συνήθεια αυτή έφτασε στην χώρα μας, που δεν …υστερεί σε τίποτε στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Έντεκα γυναίκες πέθαναν από τα χέρια ανδρών, Ελλήνων ή αλλοδαπών. Διερωτάται κάποιος τι φταίει και ο άνδρας αντί να στείλει την γυναίκα στη μάννα της, αν δεν του κάνει, την σφάζει για συντομία. Τρόπαιο ο ανδρισμός, ο εγωισμός, που υπήρχε πάντοτε.
Στις τελευταίες «γυναικοκτονίες» στην Ελλάδα τα αίτια είναι πολλά και ποικίλα και τα αισθήματα που γεννιούνται είναι ανάμικτα, κατά την έκφραση του συρμού.
Η πανδημία του κορονοϊού υποχρέωσε τους πολίτες να ζήσουν μία άλλου είδους διαβίωση. Μαζί τα ζευγάρια όλη μέρα και όλη νύχτα, επομένως διαμόρφωσε άλλου είδους αισθήματα, ανάγκες και εξαρτήσεις. Ποιος ξέρει τι είδους φαντασιώσεις γεννήθηκαν στην ψυχή του άνδρα που δεν «έβγαινε έξω», τι φόβοι, τι εγωισμοί, τι θυμός. Συγχρόνως έβγαλε στην επιφάνεια απωθημένα που θέριεψαν και θόλωσαν τις ψυχές τους. Τι έφταιξε και αγρίεψαν οι άνθρωποι;
Μπορεί να φταίει η τεχνολογία, η απομόνωση από τα κομπιούτερς, που καλλιέργησε τον ατομισμό. Δεν βλέπεις πλέον πρόσωπα, αλλά φάτσες σκυμμένες στις οθόνες ή τα κινητά. Δεν συνομιλούν οι νέοι, τηλεφωνιούνται ή στέλνουν μηνύματα. Έτσι ο άλλος, σύντροφος, σύζυγος, συγγενής είναι μακρυνός. Δεν υπάρχει ζεστασιά βλέμματος και η γνωριμία μορφής.
Φταίμε εμείς οι γυναίκες ως μάννες γιατί μεγαλώνουμε τον Αγά, τον Πασά, που δεν δέχεται μύγα στο σπαθί του. Τον συγχωρούμε, τον καμαρώνουμε και κάποτε του ενισχύουμε
τον εγωισμό και την ατομικότητα. Κάθε γυναίκα που τον πλησιάζει είναι εκ προοιμίου κατώτερη, γιατί είναι γυναίκα. Η νεότητα κάποτε είναι σκληρή και κλειστή και η νεαρή κοπέλλα γίνεται αλαζονική.
Φταίνε τα ΜΜΕ. Προβάλλεται η έλλειψη σεβασμού, η ανοησία, η αυθάδεια, η αισχρολογία. Φταίνε μερικοί που νομίζουν ότι κάνουν τέχνη και θέατρο με χυδαιολογίες χειρίστου είδους. Έτσι χάνεται η χάρις, η ευαισθησία, η καλαισθησία, η γλυκύτητα ψυχής, η ευγένεια.
Φταίει το κυνήγι της μόδας των ξενόφερτων εθίμων, η προκλητικότητα, το ξεγύμνωμα των κοριτσιών (και των αγοριών), η αναίδεια, η αλαζονεία και η κακή ερμηνεία της φεμινίστριας. Με τέτοιο ξεγύμνωμα (δικαίωμά τους) τι θέλετε να συμβεί; Δύο τινά: Ή να μη μας σεβαστούν ή να μας σιχαθούν οι άνδρες ως θηλυκά και τζουμ τριαλαριλαρό πετάξουν και προτιμήσουν το δικό τους φύλο ή να μας ερωτευτούν μόνον αυτοί και κανείς άλλος να μη μας δει και κυριότερα να μην τους φύγουμε και θιγεί ο εγωισμός τους.
Η εμπειρία μου λέει ότι έχουμε κρίση στο ανδρικό φύλο. Το κατάλαβαν τα προηγμένα κράτη και τώρα ευδοκιμούν στα Πανεπιστήμια τα Men Studies ή Gender Studies Τμήματα, που σκοπό έχουν την παιδεία που λείπει σήμερα και την καλλιέργεια γυναικών και ανδρών. Μου έχουν εξομολογηθεί πολλοί φοιτητές μου ότι βρίσκονται σε δίλημμα να φερθούν στις κοπέλλες ως σκληροί άνδρες ή με μαλακότητα παρεξηγημένη.
Και εμείς οι γυναίκες έχουμε απωθημένα και εμπειρίες καλές και κακές από τους γονείς μας ή παρεξηγήσαμε, όπως είπαμε παραπάνω, τον φεμινισμό και την ισότητα. Ο γνήσιος φεμινισμός σημαίνει παιδεία, πειθαρχία, σεβασμός, αλληλεγγύη και όχι χυδαιότητα και προκλητικότητα ή «ό,τι θέλω κάνω» και αισχρολογία και να ταπεινώνουμε τον άλλον. Το κακό είναι στις περισσότερες φορές ότι οι θύτες είναι όντως θύματα της ανδρικής αρρωστημένης νοοτροπίας και αισθάνονται ότι τους θίγουν τα «κεκτημένα».
Είναι βέβαιο ότι της σφαγής των γυναικών προηγείται η βία, ενδοοικογενειακή ή εξωγενής, ο ξυλοδαρμός, οι ύβρεις, η ταπείνωση και πάνω από όλα ο βιασμός, ο λογής λογής βιασμός μέσα και έξω από τον γάμο, στη δουλειά, στον δρόμο, στο σχολείο, στο νοσοκομείο.
Μέχρι πρότινος βάρυνε η σιωπή χρόνων και αιώνων. Μια επώνυμη Αμερικανίδα ηθοποιός, η Αλίσα Μιλάνο, δημοσιοποίησε το 2017 τον βιασμό από τον «αξιοπρεπή» και πασίγνωστο σκηνοθέτη της. Αργά αλλά σταθερά έφτασε και στην Ελλάδα το σπάσιμο της σιωπής. Μπράβο, αν και σήμερα κατηγορούν τις κοπέλλες, που στο παρελθόν βιάστηκαν και μετά από χρόνια πολλά φανέρωσαν την βία που βίωσαν και τον βιασμό που υπέστησαν. Όλα αυτά τα χρόνια ζούσαν με την πικρία και την ανοιχτή πληγή της ψυχής που ποτέ δεν έσβησε, αλλά φοβούνταν και ντρέπονταν να ξεστομίσουν την φρίκη που έζησαν. Μίλησαν τώρα, γιατί τώρα μπόρεσαν.
Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι πρότινος, δικαστές, δικηγόροι, κοινωνίες, περίγυρος έψαχναν να βρουν ελαφρυντικά στον βιαστή και το θύμα βίωνε τον βιασμό στην αίθουσα του δικαστηρίου δεύτερη φορά. Αφού πρώτα είχε να παλέψει τους πάντες και τους συγγενείς της, «τι ώρα ήταν αυτή που βγήκες», «γιατί βγήκες μόνη σου;», «τι φορούσες», «πόσο προκλητική ήσουν;». Ο Δημήτρης Χορν, προπάππους του γνωστού μας ηθοποιού, τον προπερασμένο αιώνα έγραφε δικαιολογώντας τη βία ή τον βιασμό ή την κακή πρόθεση τη δική του: «Τι ζητάει μια νεαρή που έκοψε τα μαλλιά της και άφησε ακάλυπτο τον αυχένα της;».
Στην Εκκλησία πάλιν αντί να αλλάξουμε το παλαιολιθικό «η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» και να το κάνουμε «η δε γυνή να σέβεται τον άνδρα και το αντίστοιχο», αλλάξαμε το «νίκας τοις βασιλεύσι», γιατί δεν αγαπάμε τους βασιλείς αλλά αγαπάμε τον λαθρομετανάστη και το «κατά βαρβάρων» το κάναμε «κατ’ εναντίων» λες και οι Ταλιμπάν εκπολιτίστηκαν και θα τους θίξουμε. Αυτό το «φοβήται», ο άνδρας το κατάπιε, πέρασε στο DNA του, φρόντισαν καλά και οι γονείς, η κοινωνία και ο περίγυρος.
Και μάλλον ας το κρατήσουμε το «φοβήται» και ας το τονίσουμε με φωνή στεντόρεια: «Να φοβάστε, να τρέμετε». Γυναίκες προς Θεού, μην ξεστομίσετε ότι θα (τον) χωρίσετε. Να τον αφήσετε να σας χωρίσει εκείνος, αν δεν το κάνετε να το πιστέψει, χαθήκατε. Θα σας βρουν σε κανέναν γκρεμό ή σε θάλασσα να επιπλέετε.
Μην ξεχνάτε ότι όσον πιο ωραίες και θελκτικές είστε, κινδυνεύετε περισσότερο ως πολύ να πέσετε θύματα βίας και βιασμού, όσον μεγαλώνετε και χοντραίνετε κινδυνεύετε λιγότερο ως καθόλου. Συμπέρασμα: Φάτε να ζήσετε!