Αγγελική Ερήμου: Το χρώμα είναι η κινητήριος δύναμη της ζωής

Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της αισθητικής κυριαρχίας του λευκού, η Αγγελική Ερήμου, ζωγράφος από τη Βούλα, εκπροσωπεί μια διαφορετική στάση ζωής. Δηλώνει ότι την ενδιαφέρει ζωηρά το πινέλο, το μολύβι, το χαρτί, ο καμβάς και το ξύλο διότι «ο άνθρωπος πάντα έχει ανάγκη τη ζωγραφική». Ο «Δημοσιογράφος» την συνάντησε στο ατελιέ της στη Βάρη για μια συζήτηση για τα θέματα στους πίνακές της, το ρόλο του χρώματος στη ζωή, την αισθητική της πόλης και το μέλλον των καλών τεχνών. 


Στο έργο σας κυριαρχούν οι γυναικείες μορφές. Ποιες σκέψεις σας οδήγησαν σε αυτή την επιλογή;

Ήταν μια εποχή στο έργο μου που είχε να κάνει άμεσα με τη γυναικεία μου υπόσταση. Ο ζωγράφος ξέρετε δεν ζωγραφίζει με τα χέρια, αλλά με τα μάτια. Τα χέρια είναι μόνο τα εργαλεία, στα μάτια χρειάζεται να κάνει άσκηση. Τη γυναικεία υπόσταση κυρίως τότε την έβλεπα παντού, τη θηλυκή πλευρά της ζωής την βίωνα πιο έντονα. Η επιλογή αυτή είχε επίσης να κάνει με τη νεανικότητα. Όσο μεγαλώνω, αρχίζω και παρατηρώ άλλα στοιχεία, με ενδιαφέρουν περισσότερο τα τοπία που πριν δεν με απασχολούσαν, το φως, οι άνθρωποι. Η δουλειά μου έχει να κάνει και με τη στιγμή. Οι γυναικείες φιγούρες είχαν λοιπόν να κάνουν και με τα χρόνια της νεότητας.

Ο κόσμος των καλών τεχνών υψώνει εμπόδια για μια νέα γυναίκα;

Ναι, νομίζω ότι είναι ένας ανδροκρατούμενος χώρος. Πρέπει να είσαι πολύ ενεργή συνέχεια, δεν είναι εύκολος χώρος και είναι ταυτόχρονα πολύ κλειστός. Στη Σχολή Καλών Τεχνών οι δάσκαλοι ήταν πάντα άντρες, πολύ λίγες γυναίκες διδάσκουν και μόνο τα τελευταία χρόνια. Αλλά αν μπορώ να μιλήσω γενικά, οι ζωγράφοι είναι ωραίοι άνθρωποι. Έχουν μια παιδικότητα, είναι λίγο φευγάτοι, αφουγκράζονται τη ζωή. Στο θέατρο όπου δούλεψα λίγο έχει πάρα πολύ θόρυβο, δεν θα το άντεχα. Ο ζωγράφος είναι μοναχικός για να είναι δημιουργικός και πιο χαμηλών τόνων. 

«Ένας μινιμαλισμός κυριαρχεί στην Ελλάδα και τα κάνει όλα γκρι»

Σας ενδιαφέρει να κινητοποιείτε συναισθήματα όταν ζωγραφίζετε;

Ναι, με ενδιαφέρει μέσα από το χρώμα να ενεργοποιούνται τα συναισθήματα. Θεωρώ ότι το χρώμα είναι η κινητήριος δύναμη, το έναυσμα για ζωή. Είναι ένα πολύ βασικό στοιχείο στη ζωή μας, κάτι που βλέπω ότι πολλοί σήμερα δεν το αντιλαμβάνονται. Το βλέπω αυτό στην αρχιτεκτονική και σε έναν μινιμαλισμό που κυριαρχεί στην Ελλάδα και τα κάνει όλα γκρι. Δεν υπάρχει αίσθηση του χρώματος. Αν παρατηρήσεις τη φύση, θα δεις ότι όλα τα χρώματα ταιριάζουν μεταξύ τους, αρκεί να είναι στη σωστή αναλογία. Είναι κάτι φανταστικό. Μου αρέσει λοιπόν να δίνω κίνηση μέσα από το χρώμα. Η γραφή μου έχει και μια κίνηση. Επίσης, δουλεύω το χρώμα μέσα στο χρώμα, υπάρχουν πολλές διαδικασίες και καταστάσεις σε μια επιφάνεια όπου δουλεύω. Από ένα τρυφερό ροζ μπορεί να νιώσει μια γυναίκα θελκτικότητα, από ένα λαμπερό κίτρινο μπορεί να νιώσεις αισιοδοξία και χαρά, επίσης από ένα σκοτεινό μπλε ή πράσινο να νιώσεις κάτι πιο βαθύ, όχι απαραίτητα θλίψη, αν και την αγαπώ τη θλίψη. Το χρώμα απορροφά καταστάσεις, αντανακλά αισθήσεις, κάνει έναν έντονο διάλογο. 

Πώς πιστεύετε ότι η αισθητική μπορεί να εξελιχθεί σε μια τοπική κοινωνία;

Από ερεθίσματα στα σχολεία πρώτα από όλα, τα παιδιά να επισκέπτονται μουσεία, να βλέπουν έργα τέχνης, να παρατηρούν τη φύση. Στη φύση βλέπεις φόρμες, σκιές, χρωματικές εντάσεις, βλέπεις πώς λειτουργεί το φως. Αν τα παιδιά ξεκινήσουν να τα αντιλαμβάνονται αυτά, τότε η αισθητική τους θα ξεκινήσει να προσδιορίζεται διαφορετικά. Δυστυχώς στη Βούλα βλέπουμε σήμερα πολύ μεγάλους όγκους, γίνονται αυτά τα πολύ μεγάλα κτήρια που κουράζουν το μάτι σε αποχρώσεις του λευκού που όταν πέφτει το φως, στραβώνεσαι. Υπάρχει πολύ γκρι και μαύρο. Την αγαπώ τη Βούλα, γιατί εδώ μεγάλωσα. Παρατηρώ γύρω μου, έχουμε φανταστικά δέντρα. Δυστυχώς αντικαθίστανται τα δέντρα της περιοχής με μπανανιές και φοίνικες, με στάχυα στα μπαλκόνια… 

Η έλευση της τεχνητής νοημοσύνης θεωρείτε ότι μπορεί να υποκαταστήσει τη ζωγραφική;

Ο ζωγράφος έχει το τυχαίο γεγονός που τον ενεργοποιεί, η ίδια του η ζωγραφική του θέτει ερωτήματα τα οποία πρέπει να λύσει εκείνη τη στιγμή. Το τυχαίο γεγονός έχει να κάνει με την προσωπική του υπόσταση, με την ταυτότητά του και τα βιώματα ή τον χαρακτήρα του, την εποχή και την περίοδο που ζωγραφίζει. Αλλιώς είναι στα 20 χρόνια σου, αλλιώς στα 40, αλλάζουν όλα. Δεν ξέρω αν αυτό η τεχνητή νοημοσύνη μπορέσει ποτέ να το αφουγκραστεί. Ή την ωριμότητα και την ανωριμότητα, τον διάλογο που κάνει ο ζωγράφος με τα αντικείμενα και το περιβάλλον. Μπορεί στο τεχνικό κομμάτι η τεχνητή νοημοσύνη να αγγίξει το τέλειο, αλλά στα υπόλοιπα δεν νομίζω, γιατί έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη υπόσταση.