H κορδέλα είναι ίσως το σύμβολο με το οποίο έχουν συνδεθεί περισσότερο οι περίοδοι των εκλογών. Κορδέλες που περιφράζουν τεχνικά έργα, κορδέλες που κόβονται σε τελετές εγκαινίων.
Τα φλεγματικά σχόλια των κατοίκων για τις δημοτικές διοικήσεις περισσεύουν όταν πλησιάζουν οι κάλπες και τα εργοτάξια φαίνεται να πυκνώνουν. «Ευτυχώς που έρχονται εκλογές και γίνεται κανένα έργο», είναι ένα από τα συνηθέστερα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εδραιωμένη πεποίθηση των περισσότερων είναι ότι οι δημοτικές εκλογές ενεργοποιούν κοιμισμένες διοικήσεις, που διεκδικούν την επανεκλογή τους και λίγους μήνες πριν τις κάλπες αφυπνίζονται και πιέζουν τα πράγματα ώστε να παρουσιάσουν έργο.
Η πραγματικότητα – δυστυχώς – είναι άλλη.
Θα ζούσαμε σε μια πολύ διαφορετική χώρα αν τα τεχνικά έργα στις πόλεις ξεκινούσαν με ένα νεύμα του Δημάρχου ή μπορούσαν να επισπευσθούν υπό την πίεση ενός εξωγενούς παράγοντα, όπως η προεκλογική περίοδος. Στη χώρα μας όμως η γραφειοκρατία καθορίζει το χρόνο εκτέλεσης των έργων. Ένα αδιανόητο και αδιόρατο πλέγμα εξαρτημένων διαδικασιών, πέρα από κάθε έλεγχο, είναι αυτό που κυριαρχεί καταλυτικά πάνω στη δημόσια διοίκηση και καθυστερεί εντελώς αδικαιολόγητα τις περισσότερες φορές τις τεχνικές παρεμβάσεις ακόμα και για χρόνια, καθιστώντας κάθε προγραμματισμό ένα άχρηστο Α4.
Έμπειρα στελέχη της αυτοδιοίκησης αναφέρουν στον «Δημοσιογράφο» ότι ο κανονικός χρόνος ωρίμανσης ενός τεχνικού έργου της τάξης των 500.000 ευρώ είναι 3,5 χρόνια, αν όλα πάνε κατ’ ευχήν. Τα βασικά στάδια είναι ο διαγωνισμός για την ανάθεση της μελέτης, ο διαγωνισμός για την ανάδειξη του εργολάβου και έλεγχος της διαδικασίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε κάθε διαγωνισμό προβλέπονται ενστάσεις οι οποίες έχουν ορισμένο χρόνο εξέτασης και κατόπιν προσφυγές στα διοικητικά ή ακυρωτικά δικαστήρια οι οποίες μπορεί να τινάξουν το χρονοδιάγραμμα στον αέρα. Καταλύτης για την εξέλιξη ή επιβράδυνση ενός έργου είναι η θέση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που μπορεί ακόμη και να επιβάλει την εκπόνηση νέας μελέτης, ξεκι- νώντας τις διαδικασίες από την αρχή.
Επίκαιρα παραδείγματα από τον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης δίνουν μια γλαφυρή εικόνα.
Η κατασκευή της πλατείας της Βάρκιζας ξεκίνησε με χωματουργικές εργασίες το Σάββατο 12 Ιανουαρίου. Ο …ορισμός του προεκλογικού έργου θα σκεφτεί κανείς. Κι όμως η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Η δημοτική αρχή έβαλε το σχέδιο αυτό σε εφαρμογή με ανάθεση της τεχνικής μελέτης τον Δεκέμβριο του 2014, τρεις μήνες αφότου ανέλαβε. Για την ολοκλήρωση της μελέτης και της διαβούλευσης απαιτήθηκε αρκετός χρόνος και το έργο δημοπρατήθηκε τον Ιούλιο του 2016. Μετά τη διαδικασία διαγωνισμού και ενστάσεων, ο ανάδοχος ανακηρύχθηκε στον Δεκέμβριο του 2016. Όταν όμως το εργοτάξιο πήγε να ξεκινήσει, μια προσφυγή κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τον Ιανουάριο του 2017, τα πάγωσε όλα. Τον Νοέμβριο του 2017 ακολούθησε νέα προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η απόφαση του ΣτΕ που δικαίωνε το Δήμο δεν εκδόθηκε παρά τον Ιανουάριο του 2019.
Η γραφειοκρατία «παγώνει» και την εκκίνηση μιας άλλης σημαντικής πρωτοβουλίας, της ανακατασκευής του «κόκκινου σπιτιού» της Βούλας ώστε να γίνει πολιτιστικό κέντρο. Από το καλοκαίρι του 2016 είναι έτοιμες οι εκτεταμένες τεχνικές μελέτες (αρχιτεκτονική και στατική) όμως τίποτα δεν μπορούσε να ξεκινήσει πριν υπογραφεί η σύμβαση του Δήμου με την ιδιοκτήτρια του ακινήτου Ακαδημία Αθηνών. Η Ακαδημία όμως χρειαζόταν για να υπογράψει την απόφαση του Συμβουλίου Διαχείρισης Κληροδοτημάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, το οποίο είχε αντιρρήσεις για το αν η στατική ενίσχυση του κτηρίου ήταν απαραίτητη. Σε αυτό το στάδιο το έργο «κόλλησε» 13 ολόκληρους μήνες. Σύντομα θα δούμε μπουλντόζες στο συγκεκριμένο σημείο της λεωφόρου Βασιλέως Παύλου, λίγο πριν τις εκλογές…
Η πλατεία Ζησιμοπούλου της Βάρκιζας που θα παραδοθεί σε χρήση στην καθαυτό προεκλογική περίοδο είναι επίσης ένα παράδειγμα τερατώδους γραφειοκρατίας. Και η ανάπλαση αυτή ουσιαστικά ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2014 με έτοιμη μελέτη από τις υπηρεσίες του Δήμου, την υλοποίηση της οποίας ανέλαβε να χρηματοδοτήσει η Περιφέρεια Αττικής. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι απαιτείται νέα μελέτη ώστε στην πλατεία να συμπεριληφθεί μια σύγχρονη παιδική χαρά. Η νέα μελέτη τέθηκε σε διαβούλευση τον Μάρτιο του 2016 και από εκεί και έπειτα ξεκίνησε η …μάχη. Κι αυτό διότι τα χρήματα που ενέκρινε η Περιφέρεια αρχικά, πλέον δεν επαρκούσαν για την υλοποίηση της νέας μελέτης και η αναθεώρηση του προϋπολογισμού θα καθυστερούσε το έργο άγνωστο για πόσο. Οπότε επιλέχθηκε η λύση να αναλάβει ο Δήμος το κόστος της παιδικής χαράς, του φωτισμού και των φυτοτεχνικών εργασιών με δικά του χωριστά υπο-έργα, αφήνοντας στην Περιφέρεια τα δομικά και χωματουργικά έργα. Η διευθέτηση όμως αυτή καθώς και ο συντονισμός τεσσάρων εργολαβιών έφερε τις εργασίες χρονικά στο 2019.