Ιερός πόλεμος για το Ασκληπιείο

Ένα νέο κεφάλαιο στο ακανθώδες ζήτημα της αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας στην περιοχή του «κτήματος Βάρης Βουλιαγμένης» που συστάθηκε επί οθωμανικής κυριαρχίας κατόπιν …δωρεάς μιας σουλτάνας όπως υποστηρίζει η Εκκλησία, άνοιξε αιφνιδιαστικά.

Στις 17 Ιουνίου επιδόθηκε στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης κλήση να παραστεί στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιώς στις 7 Οκτωβρίου 2020, όπου πρόκειται να συζητηθεί η αγωγή που κατέθεσε η Εκκλησία της Ελλάδος, ως διαχειρίστρια της περιουσίας της Μονής Πετράκη, έναντι του ελληνικού Δημοσίου και του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Με την αγωγή αυτή η Εκκλησία επί της ουσίας διεκδικεί την κυριότητα της μισής έκτασης του Ασκληπιείου Νοσοκομείου Βούλας.

Ανασύροντας τις απαλλοτριώσεις γης του 1925 που έδωσαν στο Ασκληπιείο τη σημερινή του μορφή, η Εκκλησία της Ελλάδος υποστηρίζει στην αγωγή της ότι δεν αποζημιώθηκε τότε για μια έκταση 46.657 τ.μ. (από τα 108.400 που συνολικά καταλαμβάνει σήμερα το νοσοκομείο) που θεωρεί ότι ακόμη της ανήκει και ότι εντάσσεται μέχρι σήμερα στην «εκποιητέα περιουσία» της Μονής Πετράκη.

Η κλήση του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά στις 7 Οκτωβρίου 2020. Η Εκκλησία της Ελλάδος δεν ήθελε να εμπλέξει τον Δήμο στην υπόθεση, κάτι όμως που έκανε αυτεπάγγελτα το Δικαστήριο, διαβλέποντας ότι η αυτοδιοίκηση έχει έννομο συμφέρον. Αν δεν είχε μεσολαβήσει η κλήση αυτή, ουδείς θα γνώριζε για τη διεκδίκηση της Εκκλησίας επί του νοσοκομείου, αφού κανένας αρμόδιος φορέας (Υπουργείο Οικονομικών, Υγείας, Ερυθρός Σταυρός) εκτός του Δήμου μέχρι σήμερα δεν έχει τοποθετηθεί επισήμως για το θέμα.

Πώς ενεπλάκη ο Δήμος

Η κλήση του Δήμου να καταθέσει στην υπόθεση ήταν και το σημείο κλειδί για να δημοσιοποιηθεί και να λάβει έκταση στην επικαιρότητα αυτή η σοβαρότατη διεκδίκηση, που ξεκινά από την οικοπεδική αξίωση για να καταλήξει κατά πάσα πιθανότητα σε χρηματικές απαιτήσεις ιλιγγιωδών ποσών από το ελληνικό Δημόσιο και τον προϋπολογισμό του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Τι μπορεί να σημαίνει η αξίωση αυτή για τα δημόσια ταμεία; Η πιο πρόσφατη δικαστική απόφαση για την αξία της γης στη Βούλα, αφορά στον καθορισμό τιμής μονάδας στα Πηγαδάκια το 2018. Τότε η διοικητική δικαιοσύνη όρισε ότι σε αυτή τη γειτονιά (που έχει χαμηλότερο συντελεστή δόμησης σε σχέση με την περιοχή του Ασκληπιείου) κάθε τετραγωνικό κοστίζει 1.700 ευρώ. Με πρόχειρους υπολογισμούς ένα ενδεικτικό ποσό που δρομολογεί να ζητήσει σήμερα η Εκκλησία της Ελλάδος από το κράτος ως αποζημίωση, ξεπερνά τα 79 εκατομμύρια ευρώ.

Παρόλο που το δικόγραφο της Εκκλησίας απευθύνεται αποκλειστικά κατά του ελληνικού Δημοσίου –και συγκεκριμένα κατά των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Τροφίμων και Υγείας– και κατά του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, το Πρωτοδικείο Πειραιώς θεώρησε ότι τόσο ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης όσο και η Περιφέρεια Αττικής έχουν έννομο συμφέρον από την παρέμβαση στην εκδίκαση της υπόθεσης και αυτεπάγγελτα κάλεσαν τους δύο φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Από τα 108.400 τ.μ. του Ασκληπιείου Νοσοκομείου, η Εκκλησία
της Ελλάδος υποστηρίζει στην αγωγή της ότι τα 46.657 της ανήκουν, διεκδικώντας προφανώς να αποζημιωθεί χρηματικά για την απαλλοτρίωση του 1925. Το ποσό που διεκδικεί από το δημόσιο ταμείο και τον προϋπολογισμό του Εθνικού Συστήματος Υγείας πλησιάζει σύμφωνα με εκτιμήσεις τα 80 εκατ. ευρώ.
(Φωτογραφία του νοσοκομείου από τα τέλη της δεκαετίας του ’60)

«Βιομηχανία Real Estate»

Με μια ιδιαίτερα αιχμηρή ανακοίνωση η δημοτική αρχή των 3Β έθεσε τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων, δηλώνοντας χωρίς περιστροφές ότι «η Εκκλησία επί της ουσίας αποκηρύσσει το φιλανθρωπικό της χαρακτήρα και σε συνδυασμό με την προσπάθεια τσιμεντοποίησης των αδόμητων χώρων πρασίνου της Βουλιαγμένης, επιδίδεται πλέον σε βιομηχανία αγοραπωλησίας ακινήτων (real estate)».

Και συνεχίζει: «Θεωρούμε αυτή την πράξη της Εκκλησίας μέγιστη πρόκληση για κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα καθώς αν η δικαστική τους επιδίωξη πετύχει ουσιαστικά σηματοδοτεί την οριστική διάλυση του Ασκληπιείου Βούλας αφήνοντας χωρίς Γενικό Νοσοκομείο όλη την νοτιοανατολική Αττική, μία περιοχή με περισσότερο από 1 εκ. πληθυσμό». Η δημοτική αρχή καταλήγει ότι «θα εξαντλήσει κάθε νομική ενέργεια για να αναστρέψει και να ματαιώσει τέτοιου είδους σχεδιασμούς».

Η πρώτη αντίδραση της Εκκλησίας στην ανακοίνωση του Δήμου η οποία αναπαράχθηκε από το σύνολο σχεδόν των ψηφιακών ΜΜΕ, ήταν ο ανεπίσημος σχολιασμός της που καταγράφηκε σε δύο μέσα ενημέρωσης, τις διαδικτυακές εκδόσεις του Έθνους και του Πρώτου Θέματος. Εκεί οι ανώνυμες «εκκλησιαστικές πηγές» αποκάλυψαν στο σχόλιό τους μια ενδιαφέρουσα πτυχή της ιστορίας, ότι «ο Δήμος δεν έχει καμία σχέση με το θέμα που αφορά σε σχέσεις μεταξύ Εκκλησίας πολιτείας» και ότι επίσης «αποτελεί ένα από τα ζητήματα που έχει θέσει η Εκκλησία της Ελλάδος στην κυβέρνηση Μητσοτάκη». Όπως φαίνεται, η πρωτοβουλία του Πρωτοδικείου να εμπλέξει την αυτοδιοίκηση στην υπόθεση του Ασκληπιείου συνέβαλε στη δημοσιοποίηση μιας υπόθεσης που μέχρι σήμερα συζητούνταν πίσω από κλειστά γραφεία και ερήμην της τοπικής κοινωνίας έχοντας ενδεχομένως καταλήξει σε άγνωστες στους περισσότερους αποφάσεις.

Η ΔΙΣ επιβεβαιώνει

Για όσους είχαν απορία πώς περιήλθε η τεράστια ακίνητη περιουσία στη Βουλιαγμένη στα χέρια της Εκκλησίας, την απάντηση δίνει αυτή η παράγραφος του δικόγραφου για το Ασκληπιείο. Ωστόσο η αναφορά είναι εσφαλμένη, καθώς η μητέρα του Σουλτάνου Σελίμ Γ’, η Μιχρισάχ Σουλτάνα, όπως είναι γνωστό από την ιστορία γεννήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα και δεν θα μπορούσε ποτέ να είχε δωρίσει το «κτήμα της» στον πρώτο ηγούμενο της Μονής Πετράκη, τον μοναχό Παρθένιο τον 17ο αιώνα, όπως αναφέρει η επίσημη εκδοχή της Εκκλησίας. Μένει η χρησικτησία ως βασικό επιχείρημα…

Κατόπιν αυτής της εξέλιξης, η ανακοίνωση του Δήμου και η ουσία της υπόθεσης απασχόλησε τη συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου η οποία πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιουνίου. Την ίδια ημέρα εκδόθηκε μια απαντητική ανακοίνωση της Ιεραρχίας, ως πρακτικό της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, η οποία επί της ουσίας στοχοποίησε τον Γρηγόρη Κωνσταντέλλο ως …«αντίπαλο» της ορθόδοξης Εκκλησίας επειδή προσέφυγε τον Μάρτιο του 2019 κατά της εκλογής του Μητροπολίτη Γλυφάδας Ελληνικού και 3Β, την ίδια στιγμή που έριξε λάδι στη φωτιά της αντιπαράθεσης:

«Η προσφυγή της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν συνδέεται με οποιοδήποτε ενδεχόμενο εξώσεως του Ασκληπιείου Νοσοκομείου Βούλας. Άλλωστε μέχρι σήμερα πολλές νοσηλευτικές και λοιπές κρατικές δομές συνεχίζουν και λειτουργούν επί μοναστηριακών εκτάσεων, για τις οποίες ουδέποτε καταβλήθηκε η νόμιμη αποζημίωση», σημειώνεται σε ένα χαρακτηριστικό σημείο.

Η θέση αυτή, αν την ερμηνεύσει κανείς, από τη μία πλευρά επιβεβαιώνει τις αξιώσεις έναντι του Δημοσίου και του ΕΣΥ, «περιορίζοντάς» τις στην αστική αποζημίωση για την απαλλοτρίωση του 1925, από την άλλη πλευρά αφήνει ένα μεγάλο παράθυρο ανοιχτό για νέες διεκδικήσεις επί των υπόλοιπων δομών που κατά την σημερινή ηγεσία της Εκκλησίας λειτουργούν σε μοναστηριακές εκτάσεις χωρίς να έχουν αποζημιωθεί. Τέτοια νοσοκομεία είναι ο Ευαγγε- λισμός, το Λαϊκό, το Παίδων, το Σωτηρία και το Γ. Γεννηματάς. Επίσης, η θέση αυτή υπονοεί ότι η Εκκλησία ενδιαφέρεται απλώς …για τα λεφτά.

Η κατάληξη
των νομικών επιχειρημάτων της Εκκλησίας στην αγωγή της κατά του ελληνικού Δημοσίου και του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, που διεκδικεί τη μισή σχεδόν έκταση του νοσοκομείου, ζητά την άρση της απαλλοτρίωσης του 1925 επικαλούμενη νομολογία που ορίζει ότι τα μοναστηριακά ακίνητα δεν υπόκεινται σε χρησικτησία μετά το 1915.

Αίσθηση πάντως προκάλεσε το γεγονός ότι την ίδια ημέρα με δημόσιες δηλώσεις του, το μέλος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, κατήγγειλε στην ιστοσελίδα εκκλησιαστικής ειδησεογραφίας orthodoxia.info ότι «το κείμενο το οποίο δημοσιεύθηκε δεν ανταποκρίνεται ούτε απηχεί το περιεχόμενο του κειμένου που ενέκρινε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος σχετικά με το ζήτημα που έχει ανακύψει για το ακίνητο του Ασκληπιείου Βούλας», μια θέση την οποία επιβεβαίωσε στο ίδιο μέσο άλλος ένας ιεράρχης που κράτησε την ανωνυμία του.

Ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης τοποθετήθηκε επί όσων υποστήριξε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος με νέα ανακοίνωση. Σε αυτήν υπογραμμίζει ότι η προσφυγή Κωνσταντέλλου κατά της εκλογής του τοπικού Μητροπολίτη έγινε σε υπεράσπιση του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας, και ως έκφραση της διάθεσης της τοπικής κοινωνίας κατά του Αντωνίου, ο οποίος ως διευθυντής των Οικονομικών Υπηρεσιών της Εκκλησίας είχε δηλώσει ότι έχει έρθει σε συμφωνία με Άραβες και Ρώσους επενδυτές για τη δόμηση της Φασκομηλιάς.

Σε ό,τι δε αφορά την αντιπαράθεση για το Ασκληπιείο, ο Δήμος σημειώνει: «Σε μια εποχή που μεγάλα ιδρύματα της χώρας και ο εφοπλιστικός κόσμος στηρίζει με μεγάλες χρηματικές δωρεές το Ασκληπιείο και ιδιαίτερα σε μια περίοδο υγειονομικής κρίσης, θεωρούμε αδιανόητη την έγερση χρηματικών και κτηματικών αξιώσεων έναντι των νοσοκομείων της χώρας, με την ξαφνική ανάσυρση υποθέσεων που διεκπεραιώθηκαν συμβολαιογραφικά πριν σχεδόν έναν αιώνα». Η ανακοίνωση καταλήγει: «Έστω και την τελευταία στιγμή καλούμε την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αποσύρει τις διεκδικήσεις της έναντι του Νοσοκομείου της περιοχής μας».

Ο Μητροπολίτης Γλυφάδας Αντώνιος συγκαταλέγεται στους βασικούς συντελεστές
της εκκλησιαστικής διεκδίκησης επί του Ασκληπιείου Νοσοκομείου. Αφετηρία της διεκδίκησης ήταν η εξώδικη αίτηση που απέστειλε στις 20 Δεκεμβρίου 2018 η Εκκλησία της Ελλάδος προς το Δημόσιο και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό για το θέμα, η σιωπηλή απόρριψη της οποίας έδωσε και το έναυσμα για την τελευταία αγωγή. Την περίοδο εκείνη ο Αντώνιος ήταν τιτουλάριος Επίσκοπος Σαλώνων και Γενικός Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών (ΕΚΥΟ) του οργανισμού δηλαδή της Εκκλησίας που διαχειρίζεται όλη την εκκλησιαστική περιουσία. Ο Αντώνιος απαντώντας στην ιστοσελίδα 3vita.gr υποστήριξε σχετικά ότι «για την άσκηση της συγκεκριμένης αγωγής την πρωτοβουλία είχε η Ιερά Σύνοδος» και ότι «δικαστικές ενέργειες για σημαντικά θέματα δεν γίνονται με εντολές ενός διευθυντού».

«Αβάσιμοι ισχυρισμοί»

Ο «Δημοσιογράφος» ζήτησε την άποψη του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, του σημερινού ιδιοκτήτη του Ασκληπιείου για τη διεκδίκηση της Εκκλησίας. Ο πρόεδρος του οργανισμού, Αντώνιος Αυγερινός, δήλωσε:

«Ο χειρισμός της υπόθεσης έχει ανατεθεί στη νομική υπηρεσία. Από την πρώτη μας εκτίμηση, οι ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται στο δικόγραφο που μας απέστειλαν, είναι αβάσιμοι και θα απορριφθούν».

Ο αναπληρωτής διοικητής του Ασκληπιείου, Αιμίλιος Βουγιουκλάκης σημείωσε σχολιάζοντας την υπόθεση:

«Παρακολουθούμε στενά την υπόθεση, έχοντας την επίσημη διαβεβαίωση όλων των εμπλεκόμενων μερών ότι κανείς δεν επιδιώκει την έξωση του Ασκληπιείου. Θεωρώ ότι η παρουσία του στην περιοχή, η συνέχιση της λειτουργίας του και η αναγνώριση της προσφοράς του για πάνω από έναν αιώνα αποτελεί κοινή πεποίθηση όλων. Η μεγαλύτερη διεκδίκηση όλων μας πρέπει να είναι η διασφάλιση της δημόσιας υγείας».