Αν υπάρχει μία συζήτηση στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης που δεν μπορεί να καταλήξει ποτέ σε ομοφωνία, είναι αυτή για τη νέα ονομασία του Δήμου. Μάλιστα, οι εντάσεις που προκαλεί ο διάλογος για το θέμα αυτό είναι αντιστρόφως ανάλογες με την πραγματική διάσταση του ζητήματος. Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για συζήτηση περί …όνου σκιάς όταν στη Βουλιαγμένη ξεκινά τώρα για πρώτη φορά να κατασκευάζεται δίκτυο απορροής όμβριων υδάτων και στη Βάρη ακόμη δεν υπάρχει πλήρες αποχετευτικό δίκτυο.

Ωστόσο το συγκεκριμένο θέμα υποβόσκει στον Δήμο εδώ και σχεδόν μία δεκαετία, από όταν δηλαδή η αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση «Καλλικράτης» συνένωσε τους τρεις πρώην Δήμους σε έναν, υπό μια κάπως διαδικαστική ονομασία, που δεν δυσαρεστεί κανέναν. Φαίνεται ωστόσο ότι κανείς δεν είναι και ακριβώς ευχαριστημένος από την κυβερνητική επιλογή του 2010, καθώς στην καθημερινή επικοινωνία και όχι μόνο έχει επικρατήσει το «τρία βήτα» για λόγους συντομίας.

Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος λαμβάνοντας από τις πρώτες ημέρες τις διοίκησής του τα μηνύματα ότι η συζήτηση περί της ονομασίας του Δήμου απασχολεί, ξεκίνησε μια ηλεκτρονική δημοσκόπηση τον Σεπτέμβριο του 2014 στην ιστοσελίδα του Δήμου, με το ερώτημα αν «ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης χρειάζεται να μετονομαστεί». Η ψηφοφορία έκλεισε με σχετικά χαμηλή συμμετοχή και ισόπαλο αποτέλεσμα, ενώ το θέμα γρήγορα ξεχάστηκε.

Κάθε επαναφορά του όμως, όπως έγινε από τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου, Νίκου Ψαλλίδα, στην πρώτη συνεδρίαση του οργάνου, οφείλει να λάβει υπόψη ότι η μετονομασία ενός Δήμου είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο διαδικαστικό ζήτημα.

Το Συμβούλιο Τοπωνυμιών του ΥΠΕΣ έχει τον αποφασιστικό λόγο για κάθε πρόταση μετονομασίας

Αρχικά, ο Δήμος και το Δημοτικό Συμβούλιο δεν έχει τον αποφασιστικό λόγο πάνω στο αν θα μετονομαστεί η πόλη ή όχι. Σύμφωνα με τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων του 2006, που βρίσκεται ακόμη σε ισχύ, «η μετονομασία Δήμων, Κοινοτήτων, τοπικών διαμερισμάτων και οικισμών γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, ύστερα από πρόταση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου και σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Τοπωνυμιών».

Στην πραγματικότητα, το Συμβούλιο Τοπωνυμιών που συστήνει ο υπουργός Εσωτερικών με συγκεκριμένη σύνθεση είναι το αποφασιστικό όργανο που αξιολογεί τις προτάσεις των Δήμων για τη μετονομασία τους και τις δέχεται ή τις απορρίπτει. Το όργανο αυτό αποτελείται από τους εξής: Τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, τον Γενικό Διευθυντή Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον Διοικητή της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού ή τον Διευθυντή της Υδρογραφικής Υπηρεσίας Ναυτικού (όταν συζητούνται ονομασίες νήσων ή θαλάσσιων περιοχών), έναν καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής και έναν καθηγητή αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, έναν υπάλληλο της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας καθώς και τρεις εκπροσώπους της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας. Όπως γίνεται ευνόητο, ο φάκελος της πρότασης μετονομασίας πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένος, ενώ η απόφαση εκτός από εγκυκλοπαιδικές παραμέτρους, λαμ- βάνει υπόψη και πολιτικές.

Η διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος για το θέμα, την οποία αρκετοί έχουν προτείνει, ναι μεν έχει πλέον ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο μετά τη μεταρρύθμιση του «Κλεισθένη», αλλά από την άλλη πλευρά έχει σοβαρούς περιορισμούς. Σύμφωνα με τον νέο νόμο, «η προτίμηση του εκλογικού σώματος εκφράζεται επί δύο εκ των προτέρων καθορισμένων απαντήσεων, είτε με τη χρήση των όρων «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» και άλλων συναφών, είτε με την επιλογή μεταξύ δύο προτεινόμενων λύσεων ή επιλογών». Επομένως, ένα δημοψήφισμα για το όνομα του Δήμου θα μπορούσε να λάβει για να είναι νόμιμο μόνο δύο μορφές: Είτε «συμφωνείτε με τη μετονομασία, ναι ή όχι;», είτε «Προτιμάτε το υφιστάμενο όνομα ή το Χ όνομα;».

Ασφαλώς, όλοι γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι ο δημόσιος διάλογος για το θέμα μπορεί να γίνει χαοτικός. Ήδη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν διατυπωθεί οι πλέον απίθανες προτάσεις, όπως …«Λιμνούπολη». Όπως δείχνουν άλλωστε οι αποφάσεις μετονομασίας στις οποίες έχει συναινέσει το Συμβούλιο Τοπωνυμιών μέχρι σήμερα, οι αλλαγές κινήθηκαν σε πολύ συμβατικά επίπεδα: Το 2013 ο Δήμος Μονεμβασιάς μετονομάστηκε σε Δήμο Μονεμβασίας και ο Δήμος Ορεστίδος μετονομάστηκε σε Δήμο Άργους Ορεστικού. Το 2014 ο Δήμος Λουτρακίου – Αγίων Θεοδώρων μετονομάστηκε σε Δήμο Λουτρακίου – Περαχώρας – Αγίων Θεοδώρων.

Πιο αξιοσημείωτες αλλαγές έγιναν το 2018: Ο Δήμος Μώλου – Αγίου Κωνσταντίνου έγινε Δήμος Καμένων Βούρλων και ο Δήμος Καλαμπάκας μετονομάστηκε σε Δήμο Μετεώρων. Πολύ περισσότερες μετονομασίες έχουν αποφασιστεί για Δημοτικές Κοινότητες, ενώ απόφαση μετονομασίας έχει λάβει ομόφωνα από τον Μάιο του 2018 και το Δημοτικό Συμβούλιο Λαυρεωτικής, ζητώντας να καθιερωθεί το Δήμος Λαυρίου Κερατέας Καμάριζας. Ένα αίτημα που ακόμη εκκρεμεί.

Ο διάλογος για τη μετονομασία των 3Β μπορεί να έχει ενδιαφέρον, όμως για να έχει αποτέλεσμα χρειάζεται κατ’ εξοχήν μεθοδικότητα, εξαιρετική τεκμηρίωση και βέβαια επίγνωση ότι οπωσδήποτε κάποιοι θα μείνουν δυσαρεστημένοι.