Η αλλαγή του εκλογικού νόμου της αυτοδιοίκησης με την υιοθέτηση της απλής αναλογικής δεν είχε στατιστικά μιλώντας κάποια καταλυτική ή αξιοσημείωτη έστω επίδραση στην πολιτική συμπεριφορά του εκλογικού σώματος αναφορικά με τους Δήμους της χώρας.

Αυτό προκύπτει από την επεξεργασία των δεδομένων που έδωσε και φέτος στη δημοσιότητα η Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, τα οποία φέτος αποκτούν μεγαλύτερη σημασία αν τα συγκρίνει κανείς με τα στοιχεία των εκλογών του 2014.

Αρκετοί για παράδειγμα ανέμεναν ότι η δυνατότητα εκπροσώπησης πολύ μικρών συνδυασμών (αυτών δηλαδή που δεν πιάνουν το εκλογικό μέτρο) στο Δημοτικό Συμβούλιο, την οποία έδωσε η νέα νομοθεσία, θα οδηγούσε σε μια εκτίναξη του αριθμού των παρατάξεων. Αυτό τελικώς δεν επιβεβαιώθηκε πλήρως, καθώς καταγράφηκε μια σχετικά μικρή αύξηση 14% στους συνδυασμούς που συμμετέχουν στις δημοτικές εκλογές, οι οποίοι συγκεκριμένα από 1.441 που ήταν το 2014, στις τελευταίες εκλογές έφτασαν τους 1.634. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι το Υπουργείο Εσωτερικών αύξησε των αριθμό των Δήμων της χώρας (διασπώντας τους μεγάλους νησιωτικούς Δήμους σε Κέρκυρα, Κεφαλλονιά, Σάμο και Λέσβο) από 325 σε 332.

Επίσης, η απλή αναλογική δεν επέδρασε εμφανώς στις συσπειρώσεις των ψηφοφόρων κατά την πρώτη Κυριακή. Το 2014 εξελέγησαν από τον πρώτο γύρο 114 Δήμαρχοι (ποσοστό 35%) και στις 26 Μαΐου 2019, 103 Δήμαρχοι (που αντιπροσωπεύουν το 31% του συνόλου). Στην Αττική, το αποτέλεσμα του Γρηγόρη Κωνσταντέλλου που εξελέγη από την πρώτη Κυριακή έφεραν άλλοι 14 από τους 66 Δημάρχους.

Η διαφορά που έκανε ο νέος εκλογικός νόμος ήταν λοιπόν αλλού: Άφησε τους ισχυρούς δημάρχους ισχυρούς και αποδυνάμωσε πλήρως τους ανίσχυρους.

Δήμαρχοι μειοψηφίας θα διοικούν πλέον σε 229 Δήμους της χώρας, δηλαδή στο 69% περίπου, όπου δηλαδή οι παρατάξεις αναγκάστηκαν να πάνε σε δεύτερο γύρο, χωρίς κανείς να διαθέτει πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο. Μάλιστα, σε 69 Δήμους της χώρας σημειώθηκε ανατροπή της σειράς των παρατάξεων από τον πρώτο στον δεύτερο γύρο. Αυτοί οι 69 Δήμαρχοι θα διοικούν έχοντας στη μείζονα αντιπολίτευση παρατάξεις με περισσότερους δημοτικούς συμβούλους από τις δικές τους! Στους 66 δήμους της Αττικής, οι 51 Δήμαρχοι (δηλαδή το 77%) εξελέγησαν με τον δεύτερο γύρο. Σε 14 από αυτούς τους Δήμους, παρατηρήθηκε ανατροπή της σειράς των συνδυασμών από την πρώτη στη δεύτερη Κυριακή.

Ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης που αποφάσισε την επανεκλογή του Γρηγόρη Κωνσταντέλλου ανήκει στην κατηγορία των δήμων και συγκεκριμένα στο 39,5% που ανανέωσαν τη λαϊκή εντολή στον Δήμαρχο που εξελέγη το 2014. Συνολικά, οι επανεκλεγμένοι Δήμαρχοι αυξήθηκαν σε σχέση με το 2014, από 112 σε 131. Φυσικά, το μεγαλύτερο ποσοστό των υπηρετούντων Δημάρχων και συγκεκριμένα οι 254 από τους 325 (το 78% δηλαδή) έθεσαν εκ νέου υποψηφιότητα, με τους μισούς όμως σχεδόν να αποτυγχάνουν. Από τους υπόλοιπους 1.187 υποψηφίους Δημάρχους του 2014 που δεν εξελέγησαν, μόλις οι 376 (το 33%) έθεσαν τον Μάιο ξανά υποψηφιότητα.

Η διάσταση του φύλου είναι εμφανής όλο και περισσότερο στις πολιτικές αναμετρήσεις και οι δημοτικές εκλογές δεν αποτελούν εξαίρεση. Τόσο η διάταξη για την ποσόστωση των φύλων στα ψηφοδέλτια, όσο και οι συνεχείς καμπάνιες από τους σχετικούς δημόσιους φορείς, έχουν στρέψει τη δημόσια συζήτηση γύρω από τη συμμετοχή των γυναικών στην αυτοδιοίκηση.

Σε σχέση λοιπόν με το 2014, αυξήθηκαν οι γυναίκες Δήμαρχοι, από 15 σε 18. Πλέον αποτελούν το 5,4% του συνόλου. Το να τίθενται γυναίκες επικεφαλής συνδυα- σμών ούτως ή άλλως όμως συνιστά μειοψηφικό φαινόμενο. Συνολικά στη χώρα ήταν 176 αυτοί οι συνδυασμοί, ενώ στις προηγούμενες εκλογές ήταν 153.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο αριθμός των συνδυασμών που κατέρχονται στις εκλογές. Ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης με 6 συνδυασμούς βρίσκεται ακριβώς στο μέσο όρο της Αττικής που έχει και λόγω μεγέθους των Δήμων της τη μεγαλύτερη αναλογία. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν και ακραία φαινόμενα, όπως σε 4 Δήμους (Αγαθονησίου, Λειψών, Αγίου Ευστρατίου και Σικίνου) όπου οι εκλογές δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον με έναν και μοναδικό υποψήφιο Δήμαρχο. Ακραία είναι και η περίπτωση του Δήμου Θεσσαλονίκης με 19 συνδυασμούς που διεκδίκησαν την ψήφων των πολιτών. Σε 26 πάλι δήμους της χώρας οι εκλογές αφορούσαν δύο μονομάχους, οπότε δεν χρειάστηκε δεύτερη Κυριακή.

Τέλος, ο αριθμός των πολιτών που διεκδικούν ψήφο στις δημοτικές εκλογές αυξήθηκε σχετικά το 2019. Στις προηγούμενες εκλογές συμμετείχαν 66.709 υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι, ενώ φέτος ο αντίστοιχος αριθμός έφτασε τους 69.289 πολίτες.