Εξωστρέφεια του Δήμου το φάρμακο για τις περικοπές

Οι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για έργα σε Βάρη, Βούλα και Βουλιαγμένη τα έτη 2011-2018 (πίνακες)

Η σύμπτωση της οικονομικής κρίσης με τη συνένωση των Δήμων στη μετά «Καλλικράτη» εποχή, μόνο ευτυχής δεν ήταν.

Ακόμη διανύουμε μια περίοδο δραστικής συρρίκνωσης της κρατικής επιχορήγησης στους Δήμους. Μόνο για τη διετία 2013-14 υπολογίζεται ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης υπέστησαν μειώσεις 60% στους πόρους που έλαβαν από την κεντρική διοίκηση. Την ίδια στιγμή σταμάτησαν ολοσχερώς οι προσλήψεις προσωπικού. Πώς ξεπερνά μια τοπική κοινωνία το σοκ αυτό χωρίς να παγώσουν οι δημοτικές λειτουργίες;

Η αλήθεια είναι ότι με βίαιο τρόπο οι δημοτικές διοικήσεις ωθήθηκαν να αξιοποιήσουν χρηματοδοτικά εργαλεία διαφορετικά από την άμεση επιχορήγησή τους από το κράτος, όπως γινόταν δηλαδή όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δεν είχαν όμως όλες οι διοικήσεις τα ίδια αποτελέσματα.

Όπως αποδεικνύεται από την έρευνα που φέρνει στο φως ο «Δημοσιογράφος», ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης διεκδίκησε και πέτυχε να μετακυλίσει το κόστος κάποιων βασικών υπηρεσιών του προς το κοινωνικό σύνολο στους προϋπολογισμούς άλλων φορέων.

Το ΕΣΠΑ, δηλαδή τα συγχρηματοδοτούμενα έργα από πόρους της ΕΕ και του εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ήταν μια βασική πηγή που απέφερε αποτελέσματα. Με το χρηματοδοτικό αυτό πλαίσιο κατασκευάστηκαν το 3ο Δημοτικό Σχολείο Βάρης, ο βρεφονηπιακός σταθμός της Μηλαδέζας και το Γυμνάσιο της Βουλιαγμένης.

Την ίδια στιγμή, το ΕΣΠΑ έδωσε τους πόρους για τη λειτουργία βασικών κοινωνικών δομών: Πρώτον, το πρόγραμμα «εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής» με το οποίο εκατοντάδες παιδιά φοίτησαν κατά προτεραιότητα δωρεάν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς.

Δεύτερον, το Κέντρο Κοινότητας του Δήμου 3Β, το οποίο βοηθά καταλυτικά κυρίως ευπαθείς κοινωνικές ομάδες να επωφεληθούν από το σύνολο των δικαιωμάτων τους. Και τρίτον, τις δομές του Κοινωνικού Παντοπωλείου και Κοινωνικού Φαρμακείου που αυτά τα χρόνια απάλυναν τις ανάγκες ανθρώπων με περιορισμένους πόρους.

Η Περιφέρεια Αττικής υπήρξε επίσης ένας σημαντικός εταίρος του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης σε μεγάλα ή μικρότερα έργα. 

Κατ’ αρχάς το σημαντικότερο και μεγαλύτερο τεχνικό έργο της περιοχής, η κατασκευή του ρέματος Κόρμπι της Βάρης που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο, είναι έργο που διεκπεραίωσε και χρηματοδότησε η Περιφέρεια, στο πλαίσιο της πολιτικής της για την αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής.

Η πλατεία Ζησιμοπούλου στη Βάρκιζα, η πλατεία 25ης Μαρτίου στη Βάρη και ο νέος βιοκλιματικός βρεφονηπιακός σταθμός του Δήμου στη Βούλα είναι επίσης έργα που ανέλαβε ο περιφερειακός προϋπολογισμός.

Το «Πράσινο Ταμείο» που λειτουργεί υπό το υπουργείο Περιβάλλοντος χρηματοδοτεί με ποσό 220.000 ευρώ τους υπόγειους κάδους συμπίεσης που εγκαθίστανται από τις αρχές του 2016 στα κεντρικά σημεία των τριών πόλεων και με άλλες 73.800 ευρώ την προμήθεια των κοινών πράσινων κάδων και άλλων καλαθιών για τους κοινόχρηστους χώρους.

Το πρόγραμμα «Φιλόδημος» που υλοποιεί αυτό τον καιρό το υπουργείο Εσωτερικών έχει εγκρίνει ήδη πόρους 225.000 για να αγοράσει ο Δήμος βαριά μηχανήματα έργου, ενώ εκκρεμούν για έγκριση άλλες δύο προτάσεις για την επισκευή των σχολικών κτηρίων και την αναβάθμιση των παιδικών χαρών του Δήμου.

Αν τα παραπάνω αποτελούν την πεπατημένη οδό για τους περισσότερους ΟΤΑ, δεν ισχύει το ίδιο για τα αμιγώς ευρωπαϊκά προγράμματα στα οποία συμμετέχει ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης.

Για παράδειγμα, το πρόγραμμα Prodesa θα καταλήξει σε παρεμβάσεις για την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη χρήση από τον Δήμο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Από το πρόγραμμα Interreg Med χρηματοδοτείται η ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών κτηρίων του Δήμου, ενώ το έργο «Benefit As you Save» θα δώσει τους πόρους για να ξεκινήσει στη Βούλα πιλοτικά και εν συνεχεία σε όλο τον Δήμο ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαλογής αποβλήτων στην πηγή.

Τα νέα δεδομένα υποχρεώνουν τους Δήμους να κυνηγήσουν τα έσοδα αντί να τα περιμένουν στους λογαριασμούς τους.

Ένα αυστηρό πλέγμα προϋποθέσεων και προθεσμιών, υποχρεώνει τις δημοτικές υπηρεσίες να συντάσσουν ολοκληρωμένες και μελετημένες σε βάθος προτάσεις που κρίνονται και αξιολογούνται, αντιμετωπίζοντας πάντα το ενδεχόμενο της απόρριψης.

Παράλληλα, δοκιμάζονται εκτός από τις τεχνοκρατικές και οι πολιτικές δεξιότητες της εκάστοτε δημοτικής αρχής, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις (όπως π.χ. στο Πρόγραμμα Εκτελεστέων Έργων της Περιφέρειας) οι προτεραιότητες καθορίζονται από πολιτικά όργανα.

Η μεγάλη διαφορά στην αποτελεσματικότητα που παρουσιάζεται μεταξύ των δύο δημοτικών περιόδων που ερευνήθηκαν (2011- 2014 και 2015-2018) υπογραμμίζει από μια άλλη οπτική πόσο απαιτητική έγινε η εξασφάλιση πόρων.

Η πρώτη περίοδος του ενιαίου Δήμου σημαδεύτηκε από τη δύσκολη όπως αποδείχτηκε ενοποίηση των υπηρεσιών και του προσωπικού, αλλά και από την πολιτική αβεβαιότητα λόγω της ασθένειας του τότε Δημάρχου Γρηγόρη Κασιδόκωστα που τελικώς παραιτήθηκε για να αναλάβει ο Σπύρος Πανάς. Οι παράγοντες αυτοί δεν άφησαν προφανώς περιθώρια για εξωστρέφεια. Μια τάση που αντιστράφηκε θεαματικά κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο.

Έχει μάλιστα ενδιαφέρον ότι οι επιδόσεις του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης στην προσέλκυση εσόδων από υπερεθνικές πηγές αποτέλεσαν ως μελέτη περίπτωσης αντικείμενο μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, από τον κάτοικο της περιοχής, Παναγιώτη Κόνσουλα.