Κατ’ αρχήν θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι η διαμάχη του Δήμου είναι με το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου «Εκκλησία της Ελλάδος», πρώην ΝΠΔΔ Οργανισμός Διοίκησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ) που έχει ιδρύσει η Επισκοπική Ηγεσία της Εκκλησίας για την προστασία και εκμετάλλευση της περιουσίας της και όχι με την «Εκκλησία» που στην θεολογική επιστήμη «ορίζεται ως το σύνολο των πιστών της Χριστιανικής Θρησκείας που συγκροτεί ένα ενιαίο σώμα πιστών που έχει ως κεφαλή τον Χριστό» (Μπαμπινιώτη, Λεξικό Νέας Ελληνικής Γλώσσας). Και οι πιστοί που πηγαίνουν στις εκκλησίες για να μετάσχουν σε άλλο τρόπο ύπαρξης δεν ασχολούνται με το Νομικό Πρόσωπο που έχει αναλάβει την διαχείριση και εκμετάλλευση της εκκλησιαστικής περιουσίας και βεβαίως δεν συμμετέχουν στις όποιες διαφορές αυτού του Νομικού Προσώπου με τρίτους και στην προκειμένη περίπτωση με τον Δήμο. Η Εκκλησία ως σύνολο πιστών δεν εμπλέκει, δεν πρέπει να εμπλέκει τους πιστούς στις όποιες οικονομικές διαφορές αφορούν την Εκκλησιαστική περιουσία που διαχειρίζεται το ΝΠΔΔ ΕΚΚΛΗΣΙΑ και όπως επικαλείται, περιήλθε στην Μονή Πετράκη από δωρεά της μητέρας του Σουλτάνου Σελήμ του 5ου τον 17ο αιώνα!

Επ’ ευκαιρία της πρόσφατης διαμάχης του ΝΠΔΔ της Εκκλησίας με τον Δήμο, θ’ αναφερθώ χωρίς άλλα σχόλια σε άλλη υπόθεση όπου το ΝΠΔΔ Εκκλησία εστράφη ευθέως κατά του Δήμου Βουλιαγμένης προκειμένου τρίτος να αποκτήσει κυριότητα κοινόχρηστου χώρου ενώ εγνώριζε και εντούτοις αποδεχόταν ότι ο τρίτος ενεργούσε αυθαίρετα παρά τον νόμο. Τρίτος πού νόμιμα κατείχε έκταση 2.800 τ.μ. στο Καβούρι όπου και η οικία του, σε κάποιο χρόνο κατέλαβε τον περιβάλλοντα χώρο από 4.300 τ.μ. που όμως ανήκε σε έκταση, η οποία με την υπ’ αριθμ. 1900/21-02-1951 Συμβολαιογραφική Πράξη του Συμβολαιογράφου Αθηνών Χ. Κατσαφαρόπουλου, είχε δοθεί, πλην της ψιλής κυριότητας, στην Κοινότητα Βουλιαγμένης για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων. Ο Δήμος αντέδρασε και του κοινοποίησε πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής. Όταν ο Δήμος αρνήθηκε να του μισθώσει τον χώρο που είχε καταλάβει, ο τρίτος ήγειρε αγωγή κατά του Δήμου στα Δικαστήρια Αθηνών, ζητώντας ν’ αναγνωρισθεί ότι αυτή η έκταση του ανήκει. Συγχρόνως ήρθε σε κάποια συμφωνία με την Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία με έγγραφό της εζήτησε από τον Δήμο ν’ ανταλλάξει αυτήν την κοινόχρηστη έκταση με άλλη εκκλησιαστική έκταση, ώστε το Νομικό Πρόσωπο διαχείρισης της εκκλησιαστικής περιουσίας να μεταβιβάσει στον τρίτο αυτή την έκταση έναντι ανταλλάγματος στο οποίο προφανώς είχαν συμφωνήσει.

Ο δικηγόρος Παναγιώτης Καρυτινός χειρίστηκε αφιλοκερδώς εκπροσωπώντας τον Δήμο Βουλιαγμένης το 2003 υπόθεση στην οποία το Νομικό Πρόσωπο της Εκκλησίας επιδίωξε δικαστικά να αποκτήσει ιδιώτης κυριότητα κοινόχρηστου χώρου στο Καβούρι

Όμως ταυτόχρονα το Νομικό Πρόσωπο Εκκλησία άσκησε παρέμβαση υπέρ του τρίτου τόσο στο Πρωτοδικείο όσο και στο Εφετείο αλλά και στον Άρειο Πάγο ισχυριζόμενο ότι πράγματι ο τρίτος είχε γίνει κύριος αυτής της έκτασης με έκτακτη χρησικτησία. Ότι δηλαδή αυτή η έκταση δεν είναι κοινόχρηστη αλλά και το ΝΠΔΔ Εκκλησία απώλεσε την ψιλή κυριότητα που είχε σ’ αυτήν την έκταση. Προφανώς ο Δήμος θα έχανε το τμήμα της κοινόχρηστης έκτασης και το Νομικό Πρόσωπο Εκκλησία θα εισέπραττε από τον τρίτο την αξία της έκτασης! Υποστηρίξαμε αφιλοκερδώς τον Δήμο στο Πρωτοδικείο, το Εφετείο και τον Άρειο Πάγο που εντέλει με απόφασή του απέρριψε την αίτηση αναίρεσης του τρίτου και την πρόσθετη παρέμβαση του Νομικού Προσώπου Εκκλησία και δικαίωσε τον Δήμο.

Η «αποδυνάμωση δικαιώματος» τότε και σήμερα

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και αξίζει να αναφερθεί ότι ο τρίτος ενάγων και το παρεμβαίνον Νομικό Πρόσωπο «Εκκλησία» από κοινού προς υποστήριξη του ισχυρισμού του ενάγοντος προσκόμισαν στο Δικαστήριο γνωμοδότηση του καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μιχάλη Σταθόπουλου. Στην γνωμοδότησή του ο κ. Σταθόπουλος αναφέρει τα εξής ενδιαφέροντα: «Όπως σωστά γίνεται δεκτό και από την νομολογία (και αναφέρει σειρά δικαστικών αποφάσεων αλλά και σχόλια επί αποφάσεων και του Καθηγητή Σπυριδάκη) αν η συμπεριφορά του κυρίου ακινήτου εδώ των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων, δημιουργεί εύλογα στον επί πολλά έτη νομέα την πεποίθηση ότι δεν θα ασκηθεί το δικαίωμα της κυριότητας και δεν θα ανατραπεί η επί μακρό χρόνο διαμορφωθείσα κατάσταση, η άσκηση του δικαιώματος της κυριότητας κατά του χρησιδεσπόζοντος νομέα παρίσταται καταχρηστική και προσκρούει στην ΑΚ 281[…] Πρόκειται δηλαδή για τυπική περίπτωση αποδυνάμωσης δικαιώματος, που φυσικά ισχύει και για τους κυρίους που προστατεύονται κατ’ αρχήν με την απαγόρευση χρησικτησίας. Κανένα δικαίωμα, ακόμη και αν στηρίζεται σε κανόνα δημόσιας τάξης, δεν εξαιρείται από την εφαρμογή της ΑΚ 281. Τούτο αποτελεί πλέον πάγια νομολογία του ΑΠ ο οποίος ορθώς από το 1961 εγκατέλειψε παλαιότερη εσφαλμένη θέση του […] Οποιοδήποτε δικαίωμα είναι δυνατόν να ασκείται στη συγκεκριμένη περίπτωση καταχρηστικά […] Διότι η απαγόρευση χρησικτησίας σε βάρος του Δημοσίου συνιστά ένα προνόμιο αμφίβολης δικαιοπολιτικής ορθότητας και πάντως ένα προνόμιο που δυσχερώς ανταποκρίνεται στις σημερινές αντιλήψεις […] Σημειωτέον ότι η αποδυνάμωση δικαιώματος γίνεται δεκτή σε βάρος του αδρανούντος Δημοσίου (ή ΝΠΔΔ) και όταν δεν έχει συμπληρωθεί η 20ετής παραγραφή, οπότε εύλογα ανακύπτει η ανάγκη να ζητούνται τα πρόσθετα στοιχεία για την αποδυνάμωση κλπ.».

Ανεξάρτητα από το συμπέρασμα που κάποιος θα εξάγει ως προς την συμπεριφορά του Νομικού Προσώπου «Εκκλησία» στην πιο πάνω δικαστική υπόθεση, ίσως η πιο πάνω γνωμοδότηση, όσα βασίμως γενικά εκθέτει ο κ. Σταθόπουλος ως προς την αποδυνάμωση του δικαιώματος του Δημοσίου και του ΝΠΔΔ και στην πιο πάνω υπόθεση του ΝΠΔΔ Εκκλησία, θα ήταν ίσως χρήσιμα στη Νομική Υπηρεσία που χειρίζεται την υπόθεση της διαμάχης του Δήμου με το Νομικό Πρόσωπο Εκκλησία αλλά και την αντιδικία του ίδιου ΝΠΔΔ Εκκλησία με τον Ερυθρό Σταυρό σχετικά με το Νοσοκομείο Ασκληπιείο στην οποία αν σωστά πληροφορηθήκαμε, ο Δήμος παρενέβη υπέρ του Ερυθρού Σταυρού.