Όταν η μετακίνηση γίνεται διασκέδαση

Πώς λειτουργούν τα ηλεκτρικά πατίνια στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης

Είναι ένας περιβαλλοντικά φιλικός, εύκολος, διασκεδαστικός, αλλά και αρκετά αμφιλεγόμενος τρόπος μετακίνησης. Τα ηλεκτρικά πατίνια, τα scooters όπως ονομάζονται στον αγγλόφωνο κόσμο, κατακτούν τις μεγάλες πόλεις της Δύσης με ταχείς ρυθμούς, έχουν ήδη δημιουργήσει μεγάλες εταιρείες αξίας δισεκατομμυρίων κυρίως στις ΗΠΑ, και βέβαια έφτασαν και στην πόλη της Ελλάδας που φημίζεται για τις όμορφες παραθαλάσσιες διαδρομές και τις «έξυπνες» εφαρμογές της, τον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης.

Σήμερα διατίθενται διάσπαρτα σε κεντρικά σημεία του Δήμου προς ενοικίαση από την εταιρεία hopp πάνω από 70 ηλεκτρικά πατίνια.

Η συγκεκριμένη δραστηριότητα δεν έχει στη χώρα μας (αλλά και στις περισσότερες πόλεις του κόσμου) ανάγκη από κάποια δημοτική αδειοδότηση για να χρησιμοποιεί τα πεζοδρόμια ως χώρους στάθμευσης. Ωστόσο, τα πράσινα πατίνια της hopp, που διατίθενται επίσης στην Κηφισιά και την Πρέβεζα, ήρθαν σε συνεννόηση με τη δημοτική αρχή των 3Β, η οποία αγκάλιασε το εγχείρημα, το ενέταξε στη στρατηγική της για βιώσιμες και περιβαλλοντικά ουδέτερες μετακινήσεις (μαζί με το σύστημα κοινόχρηστων ποδηλάτων και κοινόχρηστων ηλεκτρικών ΙΧ) και εξασφάλισε μάλιστα και έκπτωση 10% για τους κατόχους της κάρτας δημότη. Σε κάθε περίπτωση, Δήμος και hopp δεν έχουν κάποια οικονομική συναλλαγή μεταξύ τους, ο Δήμος δεν καθορίζει την τιμολογιακή πολιτική, δεν εισπράττει ούτε και πληρώνει για τα scooters. 

Μια διαφορετική εταιρεία, η Lime που αποτελεί και την πρωτοπόρο σε παγκόσμιο επίπεδο, έφερε το μέσο αυτό στη χώρα μας, ξεκινώντας από τη Θεσσαλονίκη το 2018 και την Αθήνα το 2019. Η πανδημία, αλλά και οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς, ανάγκασαν την εταιρεία αυτή να αποσυρθεί. Σήμερα δραστηριοποιούνται νέες μικρότερες εταιρείες σε αρκετές πόλεις της χώρας.

Το 2021 με τον νόμο 4784 επικαιροποιήθηκε ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας προβλέποντας ρυθμίσεις για τα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα (ΕΠΗΟ) όπως ονομάστηκαν τα συγκεκριμένα πατίνια με ηλεκτρική κίνηση, ενώ ρυθμίστηκαν και μια σειρά τεχνικές παράμετροι για τις εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες ενοικίασης των μέσων αυτών.

Εμπειρία χρήσης

Όλη η διαδικασία ενοικίασης ενός πατινιού βασίζεται στην εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα Ηopp scooters που την κατεβάζει κανείς από το play store για συσκευές android και το app store για συσκευές της apple. Τα πατίνια διαθέτουν σύστημα εντοπισμού GPS και με το άνοιγμα της εφαρμογής φαίνονται τα πιο κοντινά διαθέσιμα στον χρήστη scooters.

Απαραίτητος πριν τη χρήση είναι ο ορισμός μεθόδου πληρωμής μέσω χρεωστικής, πιστωτικής κάρτας ή το Google pay/Apple pay. Για το ξεκλείδωμα του οχήματος η χρέωση ανέρχεται σε 0,9 ευρώ, ενώ κάθε λεπτό χρήσης κοστίζει 0,2 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι για μια βόλτα μίας ώρας η χρέωση ανέρχεται σε 0,9 ευρώ το ξεκλείδωμα συν 12 ευρώ, σύνολο 12,9 ευρώ. Αν κάποιος χρησιμοποιήσει το πατίνι για μετάβαση κάπου όπου παραμείνει πάνω από 6 λεπτά, συμφέρει να το κλειδώσει και να το μισθώσει εκ νέου. 

Το πατίνι ξεκλειδώνει με ένα απλό σκανάρισμα ενός κωδικού QR πολύ εμφανούς στο τιμόνι, από την κάμερα του κινητού τηλεφώνου. Η πληρότητα της μπαταρίας, μεταφρασμένη σε χιλιόμετρα εμβέλειας, είναι εμφανής από την αρχή στην εφαρμογή αλλά και κατά τη διάρκεια της χρήσης.

Το κλείδωμα του scooter και το τέλος της μίσθωσης μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο της πόλης πάνω σε πεζοδρόμιο μέσω του app. Η ομάδα της εταιρείας στο τέλος της ημέρας συγκεντρώνει τα πατίνια, τα επαναφορτίζει και τα τοποθετεί εκ νέου στα κεντρικά σημεία. 

Τα scooter δεν επιτρέπεται να βγουν από τα όρια του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης. Μέσω GPS ελέγχεται από ένα κεντρικό σύστημα το ακριβές στίγμα αλλά και η ταχύτητα του κάθε οχήματος. Σε περίπτωση που βγει εκτός ορίων του Δήμου, το όχημα απενεργοποιείται, ενώ σε περίπτωση που η ταχύτητα υπερβεί τα 25 χιλιόμετρα την ώρα, που συνιστά το ανώτατο επιτρεπτό όριο ταχύτητας για τον συγκεκριμένο τύπο οχήματος, επεμβαίνει κόφτης. Ο αυτόματος αυτός κόφτης αδρανοποιεί το γκάζι σταματώντας την επιτάχυνση, αλλά επίσης βάζει και φρένο στις κατηφόρες. 

Η χρήση του scooter είναι πολύ διασκεδαστική, η εμπειρία της μετακίνησης πιο εύκολη από κάθε άλλο μέσο, ενώ δεν απαιτείται καμία ιδιαίτερη εμπειρία. Το scooter ξεκινά με μια μικρή ώθηση που δίνει ο χρήστης με το πόδι, ενώ το γκάζι βρίσκεται σε έναν διακόπτη που φτάνει ο δεξής αντίχειρας. Τα οχήματα της hopp έχουν καλά φρένα, φλας και φυσικά αναμέννα φώτα πορείας μπρος και πίσω.

Η αλήθεια είναι ότι οι ελληνικοί δρόμοι καθώς και η οδηγική συμπεριφορά των ΙΧ και των φορτηγών εμφανίζει διάφορες προκλήσεις στον δρόμο. Με ταχύτητα 25 χιλιομέτρων, όλα τα υπόλοιπα οχήματα θέλουν να προσπεράσουν τα πατίνια. Οι οδηγοί των πατινιών ωθούνται στο δεξί άκρο του οδοστρώματος, το οποίο είναι πάντα και το πιο ταλαιπωρημένο από εργασίες δικτύων. Και οι μικρές ρόδες του scooter δεν απορροφούν τους κραδασμούς.

Η οδηγία της εφαρμογής είναι «να οδηγείτε σε ποδηλατόδρομους ή πεζοδρόμια», αλλά οι ποδηλατόδρομοι είναι ακόμα πολύ λίγοι. Όπως κάθε μετακίνηση στον δρόμο, και αυτή ενέχει εμφανείς κινδύνους. 

Υπάρχουν κανόνες!

Όπως συμβαίνει με όλα τα οχήματα, η χρήση των ηλεκτρικών πατινιών διέπεται από κανόνες που έχουν αποτυπωθεί ρητά στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) όπως αυτός ενημερώθηκε με τον νόμο 4784 του 2021. Σταχυολογούμε παρακάτω τα πιο βασικά σημεία του που αφορούν στα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα (ΕΠΗΟ) της κατηγορίας των scooter της hopp.  

Αντίθετα με τα ποδήλατα, όπου η χρήση προστατευτικού κράνους «συνίσταται», στα πατίνια είναι υποχρεωτική. Ελάχιστοι ωστόσο διαθέτουν ή μπορούν να προμηθευτούν τέτοιο κράνος για μια περιστασιακή χρήση.

Τα scooter απαγορεύεται να κυκλοφορούν σε οδούς όπου το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας των αυτοκίνητων υπερβαίνει τα 50 χλμ./ώρα. Ο περιορισμός αυτός αποκλείει τους κεντρικούς οδικούς άξονες της πόλης, όπως η παραλιακή λεωφόρος, η λεωφόρος Βουλιαγμένης και η λεωφόρος Ευελπίδων που είναι δρόμοι ταχείας κυκλοφορίας.

Οι οδηγοί των ηλεκτρικών πατινιών πρέπει να έχουν συμπληρώσει τα 15 έτη. Δεν υποχρεώνονται να έχουν κάποια άδεια οδήγησης, αλλά πρέπει να φέρουν πάνω τους στοιχεία ταυτότητας. Οι οδηγοί των πατινιών «απαγορεύεται να μεταφέρουν επιβάτες στα οχήματά τους», σύμφωνα με τον ΚΟΚ κάτι που σημαίνει ότι τα δικάβαλα δεν επιτρέπονται.

Η κυκλοφορία scooter πάνω σε πεζοδρόμια επιτρέπεται με την πρόβλεψη να «κινούνται με ταχύτητα ανάλογη με τους πεζούς, χωρίς να τους παρενοχλούν και τους παραχωρούν προτεραιότητα», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Ακόμη, απαγορεύεται η χρήση ακουστικών συνδεδεμένων με συσκευές μουσικής και η βέβαια η χρήση κινητού τηλεφώνου, εκτός αν είναι τοποθετημένο σε ειδική θέση για ανοικτή ακρόαση.

Ως προς τη στάθμευση των πατινιών, ο ΚΟΚ ορίζει ότι αυτή απαγορεύεται μεταξύ άλλων πάνω σε διαβάσεις πεζών ή ποδηλατιστών, κοντά σε στάσεις λεωφορείων, σε θέση όπου βρίσκεται ράμπα διάβασης ατόμων με αναπηρία ή οδηγός τυφλών, σε εισόδους και εξόδους των πεζόδρομων αλλά και σε θέση από την οποία παρεμποδίζεται όχημα που σταθμεύει κανονικά να εξέλθει από τον χώρο όπου έχει σταθμεύσει.

Χρήσιμες συμβουλές

Όταν οδηγεί κανείς ηλεκτρικό πατίνι στον δρόμο, όπου υπάρχει κίνηση άλλων οχημάτων και φανάρια, το πιο ασφαλές και σύμφωνο με τον ΚΟΚ είναι ο οδηγός του scooter να συμπεριφέρεται σαν να οδηγούσε ΙΧ. Να μην κάνει προσπεράσεις, να καταλαμβάνει το μέσο του οδοστρώματος και φυσικά να περιμένει το φανάρι στη σειρά του. Αυτή είναι η πρώτη συμβουλή που μας δίνει ο έμπειρος δάσκαλος οδήγησης από τη Βάρη, Δημήτρης Κόντος, που μίλησε στον «Δημοσιογράφο» για τους κινδύνους του νέου μέσου.

Για τις περιπτώσεις όπου η μετακίνηση από γειτονιά σε γειτονιά απαιτεί να διασχίσει κανείς τις μεγάλες λεωφόρους της πόλης κάτι που τυπικά απαγορεύεται ενώ η αλλαγή λωρίδας είναι πολύ επικίνδυνη με αυτή τη χαμηλή ταχύτητα, προτείνει ο οδηγός του πατινιού να σταματά σε πεζοφάναρο, να κατεβαίνει από το πατίνι και να το περνά με τα χέρια από τη διάβαση όταν ανάψει πράσινο για τους πεζούς.

«Το πρόβλημα με τη νομοθεσία και τον ΚΟΚ είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του δεν τηρείται από τους οδηγούς, ούτε και ελέγχεται από την αστυνομία. Έτσι υπάρχουν δεκάδες προβλέψεις που μένουν κενό γράμμα», σημειώνει ο Δημήτρης Κόντος. Για παράδειγμα, μας αναφέρει ότι τα ποδήλατα απαγορεύεται ρητά να κυκλοφορούν σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, όμως κανείς δεν τα σταματά όπως βλέπουμε κάθε Κυριακή στην παραλιακή. Θα ελέγξει κάποιος υπάλληλος της Τροχαίας ένα ηλεκτρικό πατίνι; 

Όπως λοιπόν συμβαίνει με το σύνολο των οχημάτων στους ελληνικούς δρόμους, έτσι και για τα ηλεκτρικά πατίνια υπάρχουν γκρίζες περιοχές που δημιουργούν ένα περιβάλλον ανασφάλειας, με τους χρήστες τους να είναι λόγω των συνθηκών ιδιαίτερα ευάλωτοι.

Πρόκειται ίσως για μια φιλική στο περιβάλλον καινοτομία που έρχεται περισσότερο από το μέλλον της βιώσιμης αστικής κινητικότητας και προσαρμόζεται με δυσκολία στο παρόν των ελληνικών δρόμων. Την απόλαυση και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να την συνοδεύει η …προσοχή.