Συνέντευξη στη Λογοτεχνική Ομάδα του Λυκείου Βουλιαγμένης
Στο Λύκειο Βουλιαγμένης, προσκεκλημένη της Λογοτεχνικής Ομάδας του σχολείου βρέθηκε η ακαδημαϊκός και συγγραφέας Σήλια Νικολαΐδου στις 6 Φεβρουαρίου. Ήταν η πρώτη λογοτεχνική συνάντηση που διοργανώνει το Λύκειο σε έναν κύκλο εκδηλώσεων με συγγραφείς που μιλούν με τα παιδιά για το έργο τους, δίνοντας το έναυσμα για ποιοτικές αναγνώσεις εκτός ύλης. «Μαθήματα εκτός ύλης» άλλωστε είναι ο τίτλος του υπό συζήτηση βιβλίου της Σήλιας Νικολαΐδου, ένας θεατρικός μονόλογος που μπορεί να διαβαστεί ως μια κατάθεση ψυχής προς τα νέα παιδιά μιας κοινωνιολόγου που δίδαξε στο πανεπιστήμιο για σαράντα χρόνια.
Η Λογοτεχνική Ομάδα συζήτησε με τη συγγραφέα, ανέλυσαν πτυχές του έργου του ποιητή Τάκη Σινόπουλου στον οποίο οι μαθητές έχουν αφιερώσει φέτος την εργασία τους και έγραψαν συλλογικά ένα ποίημα με αυτόματη γραφή. Ο «Δημοσιογράφος» δημοσιεύει τη συνέντευξη που πήρε η Λογοτεχνική Ομάδα από την Σήλια Νικολαΐδου για το έργο και τις απόψεις της περί συγγραφής και λογοτεχνίας.

Ποιες είναι οι παγίδες για τους επίδοξους συγγραφείς;
Η άγνοια της γλώσσας, η πολυλογία, η έλλειψη φαντασίας, άγνοια του θέματος.
Πώς άλλαξε η διαδικασία συγγραφής σας έπειτα από τη έκδοση του πρώτου σας βιβλίου;
Απέκτησα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου.
Πόσα αδημοσίευτα και ημιτελή βιβλία έχετε;
Λιγότερα από δέκα αδημοσίευτα και περισσότερα από πέντε ημιτελή.
Τι είδους έρευνα κάνετε και πόσο καιρό αφιερώνετε στην έρευνα πριν ξεκινήσετε ένα βιβλίο;
Ανάλογα με το θέμα, αν το βιβλίο είναι βιογραφικό η έρευνα είναι περιορισμένη και αν είναι ιστορικό, χρειάζεται κανείς να ανατρέξει σε αρχεία.
Σε ποια περίοδο της ζωής σας γράφετε πιο συχνά;
Όταν έχω έμπνευση.
Πότε πιστεύετε ότι κάποιος μπορεί να αυτοαποκαλείται συγγραφέας;
Όποιος το νοιώθει και ας μην έχει γράψει και κανένα βιβλίο.
Πώς επεξεργάζεστε και αντιμετωπίζετε τις αρνητικές κριτικές πάνω στα βιβλία σας;
Αναρωτιέμαι αν η κακή κριτική είναι προϊόν φθόνου, έλλειψης διάθεσης υποστήριξης ή αντιπαλότητα. Η τριλογία του Στρατή Τσίρκα Ακυβέρνητες πολιτείες είχε δεχθεί οξεία αρνητική κριτική, ως προϊόν πολιτικής αντιπαράθεσης. Ο εκδοτικός οίκος Κέδρος δημοσίευσε όλα τα ανοσιουργήματα που γράφτηκαν κατ’ εντολή. Σήμερα το έργο αναγνωρίζεται ως αριστούργημα της ελληνικής λογοτεχνίας.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της συγγραφικής διαδικασίας κατά τη γνώμη σας;
Η λευκή σελίδα. Το επόμενο κεφάλαιο. Ιδιαίτερα αν είσαι ικανοποιημένος πολύ από το προηγούμενο.
Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν συγγραφέα που δου– λεύει πάνω στο πρώτο του βιβλίο;
Να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και φαντασία.
Ποια είναι, για εσάς, τα πιο σημαντικά στοιχεία της καλής συγγραφής;
Ένα κατανοητό κείμενο. Και το μήνυμα που θέλει να μετα- λαμπαδεύσει.
Τι είναι πιο σημαντικό για εσάς: Η πλοκή ή οι χαρακτήρες;
Και τα δύο. Η πλοκή κρατά το ενδιαφέρον και οι χαρακτήρες δίνουν τη δυνατότητα στους αναγνώστες να ταυτιστούν με το κείμενο.
Πώς αναπτύσσετε την πλοκή και τους χαρακτήρες των βιβλίων σας;
Ανάλογα με τη θεματολογία.
Ποια βιβλία έχετε διαβάσει περισσότερες από μία φορά στη ζωή σας;
Τον Μικρό Πρίγκηπα του Αντουάν ντε Σεντ Εξιπερί, το De profundis του Όσκαρ Ουάιλντ, το Αναφορά στον Γκρέκο του Νίκου Καζαντζάκη, τα Ποιήματα του Καβάφη, του Σεφέρη, του Ρίτσου και του Οκτάβιο Παζ, Το ημερολόγιο του Νιζίσκι, το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο του Λόρενς Ντάρελ, τη Θεία Κωμωδία του Ντάντε Αλιγκιέρι, το Άκου Ανθρωπάκο του Βίλχελμ Ράιχ, τα Ημερολόγια μοτοσικλέτας του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Και πάρα πολλά επιστημονικά.
Με ποιον από τους χαρακτήρες σας συνδέεστε περισσότερο και γιατί;
Με αυτούς που μου μοιάζουνε.
Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη του βιβλίου σας;
Εύθραυστο, γενναιόδωρο, τρυφερό, με αγάπη για τη ζωή.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο είδος που θα θέλατε να γράψετε και δεν έχετε γράψει ακόμα;
Αστυνομικό.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα στο να αναλύεις χαρακτήρες του αντίθετου φύλου;
Η αδυναμία ταύτισης.
Ποιος υπήρξε ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της συγγραφής σας;
Ο σκύλος μου που καθόταν δίπλα μου και με κοίταζε με λατρεία. Οι χαρακτήρες που ήθελα να αποτυπώσω στο χαρτί. Φίλοι που τους διάβαζα τα χειρόγραφα και μου έλεγαν τη γνώμη τους.
Ποια είναι η πιο καίρια στιγμή της ζωής σας;
Όταν πήρα το ντοκτορά. Όταν έγινα καθηγήτρια.
Πόσο χρόνο αφιερώνετε στο διάβασμα;
5-8 ώρες ημερησίως.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ποιητής;
Ο Οκτάβιο Παζ, που πήρε νομπέλ λογοτεχνίας το 1990.
Πώς ασχοληθήκατε με τη συγγραφή;
Λόγω επαγγέλματος.
Ποιο είναι το παραμύθι της ζωής που σας εκφράζει περισσότερο;
Παραμύθια ζωής από το βιβλίο μου Μαθήματα εκτός ύλης.
Πιστεύετε ότι θα επικρατήσει στον κόσμο πραγματική ελευθερία, ισότητα και δικαιοσύνη;
Όχι.
Το έκτο μάθημα στο βιβλίο σας Μαθήματα εκτός ύλης έχει τίτλο «Μια ζωή την έχουμε». Τι εννοείτε με αυτό; Πώς θα μπορούσε να συσχετιστεί με την ποίηση του Σινόπουλου;
Ο Σινόπουλος ήταν ρεαλιστής και ήξερε τα αδιέξοδα της ζωής που τόσο όμορφα αποτύπωσε στην ποίησή του.
Τι φταίει που η ζωή στα αμφιθέατρα έχει νεκρώσει, όπως λέτε;
Η αδιαφορία, η υποκρισία, τα ψέματα και η έλλειψη οραμάτων.
Πώς είναι τα μαθήματα εντός ύλης στα πανεπιστήμια;
Πληκτικά.