Παράλληλες ιστορίες ενηλικίωσης, που περνούν από τη φοιτητική επαναστατικότητα και τον ματαιωμένο έρωτα σε μια ωριμότητα της ευαισθησίας και της συμβατικότητας, μας δίνει το νέο βιβλίο του Πάνου Τσερόλα Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Απολαυστικά πλούσια γραφή, χορταστικές περιγραφές και ενδιαφέρουσες ψυχογραφίες ηρώων συγκροτούν μια πολύμορφη αφήγηση για τη νεότητα που φεύγει, χωρίς να αφήνει στο τέλος της ανάγνωσης κάποια πικρή νοσταλγική επίγευση.
Η ιστορία του Πάνου Τσερόλα εστιάζει στις πιο ανήσυχες πανεπιστημιακές παρέες, εικονογραφώντας τους αριστερούς φοιτητές που σύχναζαν περισσότερο στα τραπεζάκια και στις διαδηλώσεις, παρά στα σπουδαστήρια και τα αμφιθέατρα. Ο κεντρικός ήρωας μάλλον αποστασιοποιημένα από τον κόσμο αυτό και με μια κάμερα στο χέρι με την οποία ξεκινά τα πρώτα του κινηματογραφικά βήματα, πολιορκεί ερωτικά μια κοπέλα που έχει ηγετική θέση στη φοιτητική Αριστερά μιας μεγάλης επαρχιακής πόλης.
Η ιστορία ξεκινά να εκτυλίσσεται 20 χρόνια πριν σε μια πολύ διαφορετική Ελλάδα. Τότε οι φοιτητές δεν άτμιζαν, άλλα έστριβαν καπνό σε χαρτάκια γλυκόριζας. Τα έμφυλα στερεότυπα ήταν άγνωστο λεξιλόγιο και οι μεγάλες αφηγήσεις για εξεγέρσεις δεν ήταν τόσο πολύ εκτός του κλίματος. Η φοιτητική ανεμελιά όμως ήταν πάντοτε η ίδια, μια αίσθηση που συμπυκνώνεται στη διαχείριση του χρόνου. Σε μια όμορφη περιγραφή μιας μάζωξης, ο συγγραφέας σημειώνει ότι «ο χρόνος δραπέτευε από τη φυσική ροή του και γινόταν κάτι χειροπιαστό και εύπλαστο. Κάτι υπό τον δικό τους έλεγχο. Ή μήπως ήταν άλλη μία ιδιότητα της νεότητας, ανεξαρτήτως ουσιών; Ό,τι και αν ήταν, δεν ήξεραν τι ακριβώς να κάνουν με τον χρόνο που είχαν στα χέρια τους».
Οι ήρωες περνούν μέσα από σχετικά πρόσφατα γεγονότα ορόσημα για την Αριστερά που συντάραξαν την ελληνική κοινωνία, όπως η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου το 2008 και το δραματικό δημοψήφισμα του 2015. Ο συγγραφέας χωρίς να κάνει πολιτική, δίνει φωνή σε μια γενιά και ένα ρεύμα σκέψης που κατά κανόνα έχει συκοφαντηθεί με αρνητικά στερεότυπα. Τα πρόσωπα που πλάθει ο Πάνος Τσερόλας στρέφονται συχνά προς τη θάλασσα προσμένοντας απαντήσεις όμως «από τη θάλασσα επιστρέφουν μόνο οι ταξιδευτές των μύθων και ίσως τα μπουκάλια που ρίχνουμε εμείς», όπως γράφει.
Οι ιστορίες κάνουν τον κύκλο τους μέσα από προσωπικές περιπέτειες, διαψεύσεις και ένα μάλλον αδικαίωτο love story. «Θα πεις τις ίδιες ιστορίες. Θάνατος, αγάπη, έρωτας, χρόνος. Αυτά είναι, μην ψάχνεις άλλα», όπως καμουφλαρισμένα σε πρακτικά μαθήματα κινηματογράφου παρουσιάζονται από έναν ήρωα οι σκέψεις κάθε δημιουργού μυθοπλασίας. Το Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα είναι ενα βιβλίο ιδιαίτερο, που συνδυάζει μυθιστορηματικά πρόσωπα με συλλογικά βιώματα και αφηγείται «ιστορίες ανάμεσα στην ακρίβεια και την υπερβολή, μυθολογίες της παρέας», όπως αυτές που θυμούνται τα βράδια με κρασί παλιοί συμφοιτητές.