Ταξίδια στον ελληνικό και παγκόσμιο χάρτη, στην ταραγμένη πολιτική ιστορία της Ελλάδας και σε έναν ψυχικό κόσμο που μοχθεί για ισορροπία και στέρεα πατήματα, μας δίνει με τον μοναδικό της αφηγηματικό τρόπο η μέχρι σήμερα συγγραφέας νεανικής λογοτεχνίας, Αθηνά Μπίνιου στο νέο της μυθιστόρημα για «μεγάλους», με τίτλο Αλυσίδα γυναικών που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Οι λίγες γραμμές του βιογραφικού σημειώματος της συγγραφέα στο «αυτί» του βιβλίου αρκούν για να διαπιστώσει κανείς τον παραλληλισμό με τον πυρήνα της ιστορίας και τις στενές σχέσεις της ηρωίδας Άρτεμης με τη δημιουργό της, Αθηνά. Ο βιωματικός χαρακτήρας άλλωστε για το υλικό που γεμίζει τις ιστορίες του βιβλίου υπογραμμίζεται τόσο από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση όσο και από την πρωτοτυπία του υλικού: Μόνο η ίδια η ζωή μπορεί να δημιουργήσει τόσο ευφάνταστες ιστορίες και τόσο αντι-στερεοτυπικούς ήρωες.
Η αφηγήτρια όμως είναι η ίδια προϊόν μυθοπλασίας. Η ανθρώπινη αλυσίδα των γενεών που ξεκινούν από την παραδοσιακή Μάνη του 19ου αιώνα, περνούν στη μετεμφυλιακή Θεσσαλονίκη των διώξεων εναντίον των αντιφρονούντων του καθεστώτος, για να ωριμάσουν τη Βραζιλία της ελληνικής παροικίας και να φτάσουν στη σημερινή Γλυφάδα, ξεπερνά τα βιώματα της συγγραφέα και μας μιλά για μια ανθρώπινη κατάσταση: Το άχαρο ταξίδι που γεννά η ανάγκη και την ανάγκη τη νόστου σε μια χώρα ισορροπίας.
Έχει ενδιαφέρον ότι στις ιστορίες της Αλυσίδας γυναικών η ηθική και οι αξίες της ελληνικής Αριστεράς παρουσιάζονται με απόλυτο σεβασμό αλλά αποστασιοποιημένα. «Φαντάστηκα την πυραμίδα» της κοινωνίας αναλογίζεται η αφηγήτρια «και μ’ έπιασε δυσφορία. Δεν ήθελα σε καμία περίπτωση ν’ ανήκω στη βάση με της γης τους κολασμένους. Θα έβρισκα τρόπο να χωρέσω στη μεσαία τάξη κι ας σκοτωνόμουν στη δουλειά».
Η ιδεολογία όμως της κοινωνικής ανέλιξης διά του μόχθου, όσο και αν δικαιώνεται στο τέλος, δεν εξιδανικεύεται. Η διαδρομή από τις στερήσεις στην υλική ευμάρεια στην ιστορία που πλάθει η Αθηνά Μπίνιου έχει πολλές απώλειες, οδυνηρή προσπάθεια, ανατροπές και ψυχικές περιπέτειες. Οι χαρακτήρες της γίνονται ανάγλυφοι με καθαρές μορφές ύστερα από μια γερή πελέκηση, της αφηγήτριας συμπεριλαμβανομένης.
Το βιβλίο διασώζει οικογενειακά ενθυμήματα που αποτελούν όμως συλλογικές παραδόσεις, λαογραφικούς θησαυρούς, όπως δημοτικά τραγούδια και μοιρολόγια, και στοιχεία της παραδοσιακής ιδεολογίας της Μάνης. Είναι ενδιαφέρον ότι όλα τα παραδοσιακά στοιχεία αλλά και οι σύγχρονες αφηγήσεις εγγράφονται στο τόξο της γυναικείας εμπειρίας, σε ένα μυθιστόρημα που αποτελεί στο σύνολό του ένα σχόλιο στις έμφυλες αντιθέσεις που διαπερνούν την ελληνική κοινωνία.
Είναι ένα δυνατό, συγκινησιακό ανάγνωσμα που παρά τον χαμηλό του τόνο, ανήκει στα page turner βιβλία.