Στις 29 Νοεμβρίου 2021 στο κοιμητήριο του Πανοράματος αποχαιρέτισε η οικογένεια και οι πολυάριθμοι φίλοι του τον Νίκο Καρτελιά, τον θρύλο των θαλασσών που «έφυγε» σε ηλικία 91 ετών πλήρης ζωής και εμπειριών. Ο άνθρωπος που προσωπικά και επαγγελματικά έγινε συνώνυμο της κατάδυσης στην Ελλάδα και είχε τη Βουλιαγμένη ως τακτικό ορμητήριο για την εκπαίδευση εκατοντάδων νέων δυτών, πέρασε μια συναρπαστική ζωή συνδεδεμένη με την αρμύρα της θάλασσας και αφιερωμένη στην ασφάλεια των ανθρώπων που επιθυμούν να την προσεγγίσουν. Από μια εκτενή συνέντευξη που παραχώρησε το 2018 ο Νίκος Καρτελιάς στον Αντώνη Δρόσο και το περιοδικό Boat & Fishing In Greece αντλούμε στοιχεία για μια συγκλονιστική πορεία ζωής που ξεκίνησε από την άγρια εκπαίδευση των Αμερικανών βατραχανθρώπων για να καταλήξει στα ήρεμα νερά του Σαρωνικού.
Στο ξεκίνημα της επαγγελματικής του πορείας ο Νίκος Καρτελιάς υπηρετούσε ως μόνιμος υπαξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό. Το 1954, σε ηλικία 24 ετών, ένα κάλεσμα έμελλε να του αλλάξει τη ζωή για πάντα: Καθώς η χώρα μας ως μέλος πλέον του ΝΑΤΟ είχε υποχρέωση να συστήσει σώμα βατραχανθρώπων, η ηγεσία του Ναυτικού έκανε πρόσκληση για τους πρώτους εθελοντές που θα έπαιρναν τη σχετική εκπαίδευση στις ΗΠΑ. Ο Νίκος Καρτελιάς ήταν ένας από τους 7 συνολικά υπαξιωματικούς που έστειλε η χώρα στο απαιτητικό αμερικανικό σχολείο. Ωστόσο, έγινε αμέσως σαφές ότι η ακαδημία των βατραχανθρώπων δεν ήταν …κολέγιο. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης περιλάμβανε 2 εβδομάδες εντατικών μαθημάτων και τη «διαβολοβδομάδα» όπου θα γινόταν το τελικό ξεκαθάρισμα. Και πράγματι, από τους 140 υποψηφίους που προέρχονταν από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ, προκρίθηκαν μόλις 20. Οι 19 ήταν Αμερικανοί και ο Νίκος Καρτελιάς. Με το πτυχίο του και με βαθμό άριστα στις υποβρύχιες καταστροφές υπογεγραμμένο από τον αμερικανικό στόλο, ο Νίκος Καρτελιάς επέστρεψε στο κέντρο Ναυτικής Εκπαίδευσης του Σκαραμαγκά για να στήσει την πρώτη σχολή των ΟΥΚάδων.
Θυμόταν για τότε ο Νίκος Καρτελιάς: «Το 1957 που άρχισε να λειτουργεί η σχολή, έπρεπε να γίνει επιλογή και ο μόνος εκπαιδευτής ήμουν εγώ, οι υπόλοιποι που δεν τα κατάφεραν ήταν σε άλλες υπηρεσίες. Έτσι πήρα το πρώτο σχολείο που ήταν 120 υποψήφιοι, αλλά όταν τους έκανα ασκήσεις για να δω την ικανότητά τους, δεν πέρασε κανείς». Όταν ο ναύαρχος αρχηγός Ναυτικής Εκπαίδευσης του ζήτησε εξηγήσεις για την παταγώδη αποτυχία, ο πρώτος εκπαιδευτής είπε τα πράγματα με το όνομά τους. Ότι δηλαδή δεν είναι εφικτό τα στελέχη αυτά να εκπαιδευτούν και να υπηρετούν υπό τόσο αντίξοες συνθήκες, καθώς η εκπαίδευση είχε στηθεί ακριβώς στα αμερικανικά πρότυπα, και να μην ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους. Απαίτησε λοιπόν καλύτερη διατροφή, ημέρες ξεκούρασης με απαλλαγή από τις υπόλοιπες υπηρεσίες και αποζημίωση. Ο ναύαρχος έκανε δεκτά όλα τα αιτήματα και η σχολή ξεκίνησε. «Και εδώ είχαμε “hell week” και μεγάλες αποχωρήσεις από την εκπαίδευση», είπε στη συνέντευξή του.
Ωστόσο, ο Νίκος Καρτελιάς είχε μεγαλύτερες απαιτήσεις από αυτά που μπορούσε ή ήθελε το Πολεμικό Ναυτικό να του προσφέρει. Θεώρησε άδικο το σύστημα προαγωγών που τον άφηνε στάσιμο και χωρίς να του αναγνωρίζει θαλάσσια υπηρεσία. Παραιτήθηκε και ξεκίνησε το 1966, σε ηλικία μόλις 36 ετών, την πρώτη ιδιωτική σχολή αυτόνομης κατάδυσης, το πρώτο κέντρο κατάδυσης και τον πρώτο σταθμό πλήρωσης φιαλών με αναπνεύσιμο αέρα στη χώρα μας. Πολύ γρήγορα επεκτάθηκε και στο εμπόριο του σχετικού εξοπλισμού, κατορθώνοντας να γίνει όνομα αναφοράς στο χώρο. Από το 1980 παρέδωσε τη σχολή στην κόρη του Όλγα που μέχρι σήμερα έχει ηγετικό ρόλο στην επιχείρηση. Το πώς η Όλγα Καρτελιά έμαθε καταδύσεις πριν καλά καλά μάθει να γράφει, σε ηλικία 6 ετών, το διηγήθηκε με παραστατικότητα ο Νίκος Καρτελιάς. Μια ιστορία που ξεκίνησε στη Βουλιαγμένη:
«Ήμουν στην Καστέλα και εκεί είχα το Πεζό όπου έβαζα μέσα τις μπουκάλες και πηγαίναμε στη Βουλιαγμένη για να κάνουμε τα μαθήματα. Είχα φτάσει στον Άλιμο, όταν ξεφυτρώνει από το πίσω κάθισμα το κεφαλάκι της Όλγας, και μου λέει: είμαι κι εγώ εδώ µπαµπά!. Γιατί μπήκες μέσα; ρωτάω και απαντά Για να έλθω μαζί. Πήγαμε στο δεύτερο λιμανάκι της Βουλιαγµένης και την άφησα απέξω. Εγώ πήρα τους μαθητές για να ξεκινήσουμε τα μαθήματα και όσοι τελείωναν τη βουτιά, έβγαιναν στη στεριά. Κάποια στιγμή που έδειχνα στους μαθητές κάποιες ασκήσεις να κάνουν, ένιωσα κάποιος να μου τραβά το πόδι από το μαχαίρι. Γυρνάω και τι να δω; Η Όλγα που ήταν τότε 6 χρονών είχε βάλει μπουκάλα και πήρε το μαχαίρι για να κυνηγήσει ψαράκια. Η Όλγα που δεν πρόλαβα να της δείξω. Έκλεψε τις ασκήσεις από μένα την ώρα που τις έδειχνα στους άλλους και κατόπιν τα εφάρμοσε».
Το μήνυμα που σε όλη του τη ζωή μετέδιδε ο Νίκος Καρτελιάς είναι η αγάπη για τον υποβρύχιο κόσμο τον οποίο όμως ο άνθρωπος πρέπει να προσεγγίζει με εκπαίδευση και με ασφάλεια. Στην ερώτηση από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει κάποιος την κατάδυση, απάντησε: «Από τότε που θα μάθει να κολυμπά. Η κατάδυση είναι πιο εύκολη από το μακροβούτι. Αν πάρεις έναν που δεν ξέρει κολύμπι και τον ρίξεις στα άπατα, θα πνιγεί. Αν του δώσεις όμως μια μπουκάλα, τον ρίξεις στα άπατα και αναπνέει, τότε δεν πνίγεται». Και συμβούλευσε: «Να μην προσπαθήσουμε να μάθουμε κατάδυση μόνοι μας, αλλά πάντα κοντά σε έμπειρους εκπαιδευτές. Έτσι δεν θα κινδυνεύσουμε. Στις μέρες μας, τα μέσα που χρησιμοποιούνται από τις σχολές για κατάδυση, είναι απόλυτα ασφαλή. Πάντα σε ζευγάρι για κατάδυση και με άριστο εξοπλισμό, τον οποίο φυσικά πρέπει να συντηρούμε πολύ καλά».
Πηγή φωτογραφιών: drososfishing.gr