Μια μάλλον αφώτιστη πλευρά του εθνικού ξεσηκωμού του 1821 πραγματεύεται το νέο βιβλίο του Δημάρχου Σαρωνικού Πέτρου Φιλίππου, με τον χαρακτηριστικό τίτλο Η Επανάσταση στην Αττική και η απελευθέρωση της Αθήνας. Εστιάζοντας στα τοπικά γεγονότα, ο συγγραφέας που εκτός από έμπειρος αυτοδιοικητικός είναι και αρχαιολόγος – ιστορικός, αναδεικνύει τη συμβολή της Αττικής στον αγώνα των Ελλήνων κατά της οθωμανικής κυριαρχίας η οποία ξεκίνησε στην Αθήνα το 1456.
Η καλαίσθητη έκδοση με πλούσια εικονογράφηση διατρέχει εν συντομία την ιστορία της Αττικής από τη φραγκική κατάκτηση του 1204. Η αφήγηση πυκνώνει στα προεπαναστατικά γεγονότα των Ορλωφικών, κατά τα οποία ο Αρβανίτης Μήτρος Λέκκας ή Μητρομάρας από το Μενίδι ξεσήκωσε τα χωριά της Αττικής κατά του κατακτητή, πριν εξοντωθεί από τους Οθωμανούς. Από το Μενίδι άλλωστε 50 χρόνια μετά, στις 24 Απριλίου 1821 σηκώθηκε η σημαία της Επανάστασης με πρώτο πυρήνα 1.200 χωρικούς Αρβανίτες από τη Χασιά, το Μενίδι, τα Μεσόγεια και τα Δερβενοχώρια.
Την επομένη, τα χαράματα της 25ης Απριλίου οι ξεσηκωμένοι με «σκουριασμένες πιστόλες, φτυάρια, πιρούνες, σούβλες, παλούκια, ρόπαλα και κάθε είδους αιχμηρά αντικείμε- να» εξόντωσαν την οθωμανική φρουρά με έφοδο, ωθώ- ντας τον τουρκικό πληθυσμό στην Ακρόπολη, η οποία πολιορκήθηκε. Για το λόγο αυτό ο συγγραφέας διατυ- πώνει το αίτημα να εορτάζεται η 25η Απριλίου επίσημα ως επέτειος της απελευθέρωσης της Αθήνας μετά από 252 χρόνια φραγκοκρατίας και άλλα 365 χρόνια οθωμανικής κυριαρχίας.
Κεντρική θέση του βιβλίου που εξιστορεί τα γεγονότα μέχρι το 1833, όταν αποχώρησε οριστικά η τουρκική φρουρά από την Ακρόπολη, είναι η αντίθεση μεταξύ πόλης και υπαίθρου στην Αττική. «Για την Αττική και την Αθήνα» σημειώνει ο Πέτρος Φιλίππου, «οι άρχοντες, οι νοικοκυραίοι και οι παζαρίτες, που ζούσαν μέσα στην πόλη και συμβίωναν με την τουρκική διοίκηση έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να αποτρέψουν την όποια επαναστατική κίνηση, γιατί φοβόντουσαν μη χάσουν τα προνόμια και το βιος τους. Αντίθετα, το βάρος της Επανάστασης έπεσε στους ξωτάρηδες χωρικούς –που είχαν ολότελα διαφορετικά συμφέροντα από τους προ- αναφερθέντες– μια και ήσαν κολλήγοι στα χτήματα των Τούρκων και χριστιανών αφεντάδων και πιέζονταν από τις συνεχείς φορολογίες».
Μια σημαντική συμβολή του βιβλίου στην καταγραφή της τοπικής ιστορίας είναι η διάσωση της προφορικής παράδοσης που αφηγείται τη μάχη στο Θήτι Κορωπίου, πολύ κοντά στη Βάρη, στις 8 Ιουλίου 1826. Τότε άμαχοι Έλληνες –κυρίως γυναίκες και παιδιά– από το Κορωπί και το Λιόπεσι (Παιανία) νίκησαν κατά κράτος άτακτους οθωμανούς ιππείς και έπειτα συνέχισαν την πορεία τους προς την Λουμπάρδα από όπου θα αναχωρούσαν για νησιά του Σαρωνικού προκειμένου να γλιτώσουν.
Το βιβλίο των 65 σελίδων του Πέτρου Φιλίππου εκδόθηκε από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλυβίων με τη χορηγία της ΑΜΚΕ Αιγαίας του Θανάση Μαρτίνου.