Ανοιχτές διαδικασίες και υπεύθυνοι πολίτες


Γράφει ο Γιάννης Μεϊμάρογλου, μέλος του ΠΣ του Κινήματος Αλλαγής, εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού metarithmisi.gr


Η εκλογή της κομματικής ηγεσίας από τη βάση, που καθιερώθηκε για πρώτη φορά με την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ το 2004, αποτέλεσε μια ανοιχτή διαδικασία άμεσης δημοκρατίας με τη συμμετοχή σε αυτήν των μελών και των φίλων του κόμματος που υιοθετήθηκε στη συνέχεια και από τη Νέα Δημοκρατία. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή που δίνει την ευκαιρία για ενεργοποίηση των πολιτών που ακολουθούν, στον ένα στον άλλο βαθμό, ένα κόμμα δεν αρκεί για να επιλύσει τα βαθύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας πολιτικός φορέας ούτε και έχει πάντα τα ίδια θετικά αποτελέσματα.

Η πρόσφατη, για παράδειγμα, μαζική συμμετοχή των μελών και των φίλων του Κινήματος Αλλαγής στην ανάδειξη της νέας του ηγεσίας έδωσε κύρος στη διαδικασία και λειτούργησε προωθητικά για τη δημοκρατική παράταξη. Αντίθετα, η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για την εκλογή του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ -του ιδίου δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση- από τη βάση, έδωσε το έναυσμα για εσωκομματικούς τριγμούς και συγκρούσεις.

Κι αυτό γιατί ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έπεισε κανέναν ότι η αλλαγή της πάγιας θέσης του για εκλογή της ηγεσίας από τα κομματικά όργανα δεν αποσκοπεί παρά στην εκβιαστική υπέρβαση του αρνητικού εσωκομματικού κλίματος που έχει διαμορφώσει η προβληματική δημοσκοπική εικόνα του κόμματός του.

Η απ’ ευθείας συμμετοχή των πολιτών στην εκλογή του αρχηγού έχει αξία όταν ο συμμετοχικός τους ρόλος κατοχυρώνεται θεσμικά και δεν αφορά μόνον τις εκλογικές διαδικασίες. Η δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία των κομμάτων είναι προϋπόθεση για την ουσιαστική συμμετοχή των μελών και των φίλων τους στα κομματικά και πολιτικά δρώμενα, έτσι ώστε η επιλογή του ηγέτη να γίνεται στη βάση των πολιτικών θέσεων των υποψηφίων. Όταν, αντίθετα, η εκλογή της ηγεσίας από τη βάση αποκτά χαρακτήρα επικοινωνιακού πυροτεχνήματος ή αποφασίζεται αποκλειστικά για λόγους εσωκομματικών σκοπιμοτήτων τότε υποβαθμίζει τη διαδικασία και απαξιώνει τον ρόλο των πολιτών.

Η ευαισθητοποίηση των πολιτών για τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες της αντιπροσωπευτικής ή της άμεσης δημοκρατίας είναι το μεγάλο ζητούμενο σε μια εποχή που η συμμετοχή αυτή μειώνεται επικίνδυνα αφήνοντας κρίσιμο χώρο σε ακραία λαϊκιστικά μορφώματα που απειλούν τους θεσμούς.

Η δημοκρατία χρειάζεται ενεργούς πολίτες, ενημερωμένους και υπεύθυνους. Τότε μόνο θα είναι σε θέση να κρατήσουν στα χέρια τους τις τύχες της χώρας παίρνοντας καθοριστικές για το μέλλον αποφάσεις. Τότε μόνον θα καταφέρουμε να αποφύγουμε τις δραματικές εμπειρίες του πρόσφατου παρελθόντος που μας έφεραν στο χεί- λος της οικονομικής καταστροφής και της εξόδου από την Ενωμένη Ευρώπη.